بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ” MS “

MS یک بیماری نسبتا شایع سیستم اعصاب مرکزی است که دردنیا حدود ۵/۲ میلیون نفر ودر ایران ۲۰ هزار نفر را مبتلا کرده است وهنوز برای آن هیچ درمان قطعی وجود ندارد.جوانان در بیشتر مواردMS سنین بین ۲۰ تا ۴۰ سال هستند.به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، اسکلروز منتشر یا (MS) بیماری سیستم اعصاب مرکزی است که باعث اختلال درارسال ودریافت پیام های عصبی می شود.این بیماری مولتیپل نامیده می شود زیرادرآن بیش ازیک منطقه از مغز ونخاع مبتلا می شود این بیماری اسکلروز نامیده می شود زیرا باعث سخت شدن بافت عصبی درناحیه مبتلا می شود.

بیماری MS ممکن است مشکلاتی ازقبیل راه رفتن،صحبت کردن ،دیدن و… داشته باشد.

MS می تواند افراد محبوب مارا گرفتار کند .اطرافیان بیمار باید درفشارهای مالی خانواده سهیم باشند وازعهده کارهای زیاد خانه برآیند وبا حل مشکل روانی فرد بیمار ،به درمان بیماری وی کمک کنند.

چگونه MS بر سیستم اعصاب مرکزی اثر می گذارد؟

مغز مثل یک تابلو کلید برق کار می کند وپیام های الکتریکی را در طول اعصاب به قسمت های مختلف بدن می فرستد این پیام ها همه حرکت های خود آگاه وناخودآگاه ما را کنترل می کنند.

اغلب اعصاب ما توسط ماده ای به نام میلین عایق بندی شده اند.این ماده از جنس چربی است وبه انتقال پیام های عصبی در طول رشته عصبی کمک می کند.در MS میلین تخریب می شود وبه جای آن بافتی زخمی شکل جایگزین می شود واتقال پیام های عصبی را مختل می کند یا مسدود می کند.اعمال بدن غیر قابل کنترل می شوند زیرا پیام ها به طور صحیح نمی رسند.

علت MSهنوز  به شکل یک راز باقی مانده است.

۱- MS ممکن است به دلیل:

یک حمله ویروسی یا باکتریایی باشد MS ممکن است پس از مواجهه با ویروس یا  یک باکتری شروع شود.

۲- یک واکنش ایمنی باشد

بدن ما سیستم دفاعی دارد که مهاجمینی مثل ویروس ها وباکتری ها را تخریب می کند در افراد مبتلا به MS  این سیستم دفاعی ممکن است به سلول های خود بدن نیز حمله کنند.عامل محرک وشروع کننده این نوع واکنش ایمنی مشخص نیست.

MS ممکن است به هردو دلیل باشد یک حمله ویروسی یا باکتریایی ویک واکنش ایمنی .ویروس ها یا باکتری ها به سلول ها  حمله می کنند سیستم دفاعی بدن ممکن است گیج شود وبه عامل مهاجم وهمچنین به سلول ها حمله کند.

برخی تصور های من در مورد MS

تصورمن:  کشنده است

واقعیت :  بیشتر افراد مبتلا به Ms یک زندگی طبیعی یا تقریب طبیعی دارند .

تصورمن:  اگر شما به ms مبتلا شوید حتما فلج می شوید

واقعیت :  بیشتر افراد مبتلا به MS خودشان قادر به حرکت هستند اگر چه بعضی ازآنها نیاز به استفاده از عصا ، ویلچر ویا سایر وسائل دارند.

تصورمن:  MS مسری است

واقعیت :  هیچ مدرکی که شخص مبتلا بتواند از طریق تماس اتفاقی یا تماس جنسی بیماری را به افراد دیگر انتقال دهد وجود ندارد.

تصورمن:  هیچ چیزی که بتواند به افراد مبتلا کمک کند وجود ندارد.

واقعیت :  در حال حاضر داروهایی که می توانند به بعضی بیماران در آهسته کردن سیر بیماری کمک کنند وجود دارد همچنین داروهایی وجود دارد می توانند بسیاری از عوارض MS را کنترل کند.

علائم MS

از شخصی به شخص دیگر واز زمانی به زمان دیگر در یک شخص متفاوت است .علائم می توانند شدید ویا خفیف باشند که شامل :

مشکلات چشمی (کاهش بینایی،تاری دیدیا دوبینی و…)

کشیدن پاها هنگام راه رفتن ،گیجی یا عدم تعادل

سفت شدن یا گرفتگی عضلانی

عدم کنترل ادرار ومدفوع یا مشکلات جنسی

مشکلات گفتاری

فلج جزئی یا کلی همه قسمت های بدن یا مهارت های حل سریع مساله

ضعف یا خستگی غیر معمول

ارتعاش یا انقباض ناگهانی عضلات

بی حسی یا گزگز کردن مداوم

هماهنگی ضعیف در حرکات ظریف

مشکلاتی در رابطه با حافظه وتمرکز

انواع MS

دو نوع اصلی MS وجود دارد

۱- عود کننده –فروکش کننده :نشانه های بیماری ناگهان ظاهر می شود وسپس کاهش یافته یا به طور کامل برای ماهها ویا سال ها ناپدید می شود ولی ممکن است دوباره ظاهر شود.

۲- پیشرفت کننده: نشانه ها به طور مرتب با گذشت زمان بدتر می شوند بعضی از بیماران MS عود کننده – فروکش کننده به تدریج به نوع پیشرفت کننده مبتلا می شوند.

تشخیص MS می تواند مشکل باشد.

ممکن است از شروع اولین علائم تا تشخیص قطعی سال ها طول بکشد زیرا:

علائم اولیه اغلب خفیف هستند وشخص ممکن است نیازی به کمک های پزشکی احساس نکند وحتی علائم ممکنن است گذرا باشد وحتی گاهی تشخیص داده نشوند.

برخی از بیماری های روانی نیز علائمی شبیه به MS دارند هیچ آزمایشی به تنهایی وجود ندارد که بتواند بود یا نبود MS را بطور قطعی مشخص کند .

چگونه پزشکان به تشخیص MS می رسند؟

بسته به علائم پزشکان ممکن است

۱- با گرفتن یک شرح حال دقیق تصویری از وضعیت سلامتی شما به دست آورند آنها همچنین از علائم بیماری شما وزمان شروع آنها می پرسند.

۲- با معاینه عملکرد دستگاه عصبی برای مثال پزشک ممکن است رفلکس ها،قدرت عضلات حالت تعادل ،هماهنگی ،بینایی ومناطق بی حس را آزمایش وارزیابی کنند.

۳- با انجام آزمایش های کمک تشخیصی شامل MRI که تصاویر دقیقی از جزئیات مغز ونخاع بدست می دهد.

آزمایش های پتانسیل برانگیخته که سرعت ودرستی پاسخ های دستگاه عصبی شخص را به یک تحریک معین اندازه گیری می کنند

کشیدن آب نخاع وبرسی مایع مغزی نخاعی برای یافتن علائم در این مایع msمیتواند درمان شود

بطور متداول درمانی قطعی برای MS وجود ندارد اما کارهای زیادی می تواند انجام شود که کمک کند پیشرفت بیماری کند یا متوقف شود درمان MS ممکن است شامل عادت های خوب بهداشتی باشد

این موضوع بی نهایت مهم است که شما مراقب خود باشید تا دچار بیماری وبه خصوص بیماری های عفونی نشوید .حتما”یک برنامه غذایی مغذی داشته باشید وهر روز از هر۵ ماده غذایی بخورید عفونت ها را بدون معطلی درمان کنید به مقدار کافی بخوابید به طور منظم ورزش کنید قبل از شروع برنامه ورزش با پزشک خود مشورت کنید .

داروها : داروهای زیادی برای درمان MS وعلائم آن وجود ندارد داروهای موجود عبارتند از:محصولات اینترفرون واستات گلاتریمراستات که ممکن است تعداد دفعات حمله را کاهش دهند وپیشرفت بیماری را آهسته کنند استروئید که ممکن است به کاهش التهاب وتخفیف علائم حمله حاد (عود) کمک کند.

درمان فیزیکی:برنامه های ورزشی ممکن است به بهبود کنترل وقدرت عضلانی بعد از حملات حاد کمک کنند.درمان فیزیکی درآب(آب درمانی) بخصوص میتواند برای افراد مبتلابهMSمفید باشد.

گفتار درمانی : بعضی افراد به علت ضعف عضلانی ویا نقص در هماهنگی عضلات در صحبت کردن مشکل دارند گفتار درمانی می تواند در بهبود مهارتهای ارتباطی مفید باشد.

کار درمانی : این نوع درمان به افراد در حفظ استقلالشان تا حد زیادی کمک می کند برای مثال افراد ممکن است راههای جدید خیاطی ،آشپزی رانندگی و… را آموزش ببینند ویا استفاده از تجهیزات خاصی را که به آسایش بیشتر آنها در خانه محل کار ویا داخل وسیله نقلیه منجر می شود فرا بگیرند.

مشاوره : فرد درمانی یا گروه درمانی روانشناختی می تواند به افراد مبتلا به MS وخانواده هایشان که به دلیل بیماری دچار افسردگی واضطراب شده اند کمک کند علائم چقدر شدت پیدا خواهند کرد ؟

پیشگویی این مساله غیر ممکن است هر بیمار MS با بیمار دیگر تفاوت دارد برای مثال بعضی افراد قدرت راه رفتن را از دست می دهند در حالی که اغلب افراد علائم خفیف یا ناتوانی اندکی دارند.

آیا می توانم بچه دار شوم ؟

بله مگر اینکه ناتوانی شدید باعث ایجاد مشکلاتی شود لذا بهتر است با پزشکتان مشورت کنید .

در مورد افراد مبتلا به MS رابطه جنسی چگونه است ؟

بعضی از افراد مبتلا قادرند از زندگی زناشویی طبیعی شان به طور کامل لذت ببرند دیکران ممکن است مشکلاتی داشته باشند . ارتباطات ظاهری وانعطاف پذیر بودن در مورد احساسات جنسی اغلب کلید اصلی درمان است .

چند پرسش مهم وپاسخ به آنها :

چه کسانی MS می گیرند ؟

احتمال ابتلا دربعضی از افراد بیشتراست  این افراد شامل :گروه سنی بین ۲۰ تا۴۰ سال  زنان  افرادی از تبار اروپای شمالی   افرادی که درمناطق معتدل زندگی می کنند.

آیا MS ارثی است؟
نه اما به نظر می رسد استعداد ابتلا به MS در بعضی خانواده ها بیشتربا شد یعنی عوامل وراثتی مستعد کننده این بیماری پیدا شده است .

آیا MS می تواند برفکر من اثر بگذارد ؟
در بعضی موارد MS بر فکر وهیجانات اثر می کذارد برای مثال افراد مبتلا به MS ممکن است برخی از حالات زیر را تجربه کنندتغییرحالات روحی  گیجی افسردگی چنانچه شما هریک از علائم را دارید با پزشکان مشورت کنید.منابعی جهت کمک واطلاع رسانی برای افراد مبتلا به MS وخانواده هایشان  وجود دارد برای مثال:پزشک خانوادگی شما از انجایی که MS غیر قابل پیش بینی است مراقبت های منظم و لازم را توصیه می کند  .گروه های حمایت کننده اعضای این گروه ها تجارب خود را درباره MS در اختیار همدیگر قرار می دهند.