نکاتی درباره رشد جمعیت در ایران

    راهکارهای افزایش جمعیت لزوما متمرکز بر افزایش باروری نیست چرا که ممکن است شمار زیادی از متولد شدگان در دوره یی را به واسطه جنگ، بیماری های واگیردار، حوادث طبیعی مثل زلزله و غیره از دست بدهیم و باز دچار کمبود جمعیت شویم. به علاوه راهکارهایی را که بسیاری از کشورهای توسعه یافته برای افزایش جمعیت در پیش گرفته اند (مانند مهاجر پذیری از خارج) را نیز به عنوان مدل های افزایش جمعیت در تجربه های خارجی در اختیار داریم. در این حال به نظر می رسد یکی از اساسی ترین و پایه یی ترین اقدامات جمعیتی برای جبران کمبودهای جمعیتی در آینده با شرط حفظ عقلانیت در نرخ رشد جمعیت، تمرکز بر فربه سازی، توانمند سازی و ارتقای کیفی جمعیت در قالب «مراقبت های جمعیتی» است. باید توجه داشت که رشد عقلانی جمعیت ضرورتا با توسعه شاخص های جمعیتی و ارتقای سلامت اجتماعی در ارتباط مستقیم قرار دارد. برای دستیابی به رشد طبیعی جمعیت از طریق احیای مراقبت های جمعیتی لازم است یک سلسله اقداماتی در دستور کار قرار گیرد. این اقدامات در مجموع موجب افزایش شمار جمعیت، حفظ شمار جمعیت و جلوگیری از ریزش غیرطبیعی آن و به علاوه توانمندتر شدن جمعیت در دستیابی به رشد طبیعی خواهد شد از جمله بالابردن سطح امید به زندگی (افزایش درازی عمر احتمالی)، مقابله بیش از پیش با مرگ و میر نوزادان، مقابله با بیماری های لاعلاج و کشنده (مانند، سرطان، ایدز، بیماری های قلب و عروق و...)، مقابله با بیماری هایی در زنان که به عنوان مانعی برای فرزندآوری و مراقبت از فرزند محسوب می شوند (مانند بیماری پوکی استخوان، کمبود آهن، بیماری های رحم، بیماری ام اس و...)، مقابله با مرگ و میر ناشی از حوادث طبیعی از جمله زلزله و سیل (از طریق آموزش، اطلاع رسانی، تجهیز و مقاوم سازی مساکن و...)، مقابله با مرگ و میر ناشی از حوادث مصنوعی به ویژه حوادث رانندگی که بر اساس آمار حدودا هر 24 دقیقه یک نفر در کشور بر اثر آن کشته می شود، مقابله و مبارزه با مواد مخدر به عنوان عامل مرگ و میر گسترده خاصه در بین جوانان و مانعی برای تشکیل و دوام خانواده، رفع زمینه های قتل و خودکشی در ایران و کنترل رشد این دو پدیده، مقابله با زمینه های جوانمرگی، مقابله با پدیده های مرگبار مانند امواج پارازیتی کشنده و حتی مقطوع کننده نسل و عاملی در سقط جنین، ریزگردهای آلوده و نفسگیر، آلودگی های آب و هوا و محیط زیست، زمینه سازی برای میل به ماندن در ایران به جای مهاجرت به خارج، کمک به فرزندآوری خانواده هایی که به دلایلی در فرزندآوری ناتوانند و همواره و بالفعل در جست وجوی فرزند هستند. در این ارتباط حتی سیاست هایی از جمله کاستن از شمار زندانیان است. البته واضح است که دستیابی به توفیقاتی در ارتباط با هر یک از موارد پیش گفته نیازمند برنامه ریزی و تغییر در سیاست ها و رویکردهای سیاسی و غیره است که با وضع موجود که سرشار از مسائل و آسیب های اجتماعی است فاصله دارد.1- نوسانات جمعیتی و بروز روندهای ناپایدار جمعیتی به ویژه در «فرزندآوری» برنامه ریزی های اقتصادی – اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده و موجب توسعه ناموزون می شود و چالش های ناتمام اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را بر دولت ها و مردم تحمیل می کند، چنان که نوسانات جمعیتی ای که 30 سال پیش بروز کرده، به مساله جمعیتی حال و پیر شدن جمعیت در آینده تبدیل شده و از منظری لزوم جهش دوباره جمعیت را به عنوان گزینه یی قابل بررسی ساخته است. تصور این امر ساده است که اگر برای جبران نیروی انسانی و جمعیت فعال در هر 30 سال ناچار به تشویق فرزندآوری و ایجاد جهش جمعیتی باشیم، خود را با دغدغه های پایان ناپذیر جمعیتی و نیازهای جمعیتی نامتوازن مواجه ساخته ایم. تمایلات باروری و فرزندآوری تابع شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است و نیز از سبک زندگی و صرفه های فرزندآوری تبعیت می کند. از سویی با وجود مسائل اقتصادی-اجتماعی (مانند بیکاری و مشکلات مربوط به مسکن و فروریختن اعتماد اجتماعی و غیره) و با وجود هزینه های فراتر از توان بسیاری از خانواده ها برای فرزندآوری و همین طور نابسامانی ها و آسیب های اجتماعی فراگیر در جامعه و از سوی دیگر گرایش خانواده ها به عقلانیت در فرزندآوری و توجه به نیازهای آموزشی، بهداشتی در خانواده ها، تمایل به فرزندآوری کاهش یافته و افزایش طبیعی جمعیت وابسته به رفع موانع عینی و ذهنی فرزندآوری در جامعه است. 2- بالابودن آمار طلاق و نگرانی همسران جوان در سال های اولیه ازدواج از احتمال طلاق، میل به فرزندآوری را کاسته و حتی در صورت استحکام یافتن تدریجی خانواده، به تدریج از توان باروری همسران کاسته می شود. بنابراین رواج پدیده طلاق به خودی خود نقش بسیار حیاتی در کاهش فرزندآوری در جامعه ما داشته است. به علاوه بررسی و مداقه در علل سقط جنین در ایران می تواند گویای موانع و زمینه های محدود کننده فرزندآوری باشد. منظور اینکه برخی مسائل و آسیب های اجتماعی روند طبیعی فرزندآوری را دچار افت کرده که رفع این مسائل و آسیب ها موجب بروز خیزش طبیعی جمعیت خواهد شد. 3- سیاست های تشویقی مقطعی و حمایت های نامتناسب و هیجانی از فرزندآوری، خانواده های فرزند آورده را با چالش های تربیتی، اقتصادی و... مواجه می سازد و در مجموع از کیفیت جمعیت خواهد کاست. از این رو تشویق جوانان برای ازدواج مقدم بر سیاست تشویق فرزندآوری است چرا که افزایش رقم ازدواج ها و تلاش برای کاهش نسبی سن ازدواج در کنار برنامه های تنظیم خانواده (که معنای آن لزوما مترادف با تحدید موالید نیست) به رشد طبیعی جمعیت کمک خواهد کرد. البته افزایش رقم ازدواج و کاستن از سن ازدواج نیازمند رفع موانع متعدد ازدواج از جمله ایجاد مشاغل و مساکن پایدار، مهار گرانی و تورم، افزایش سرمایه های اجتماعی، کاهش هزینه های ازدواج و... است. 4- با حذف برنامه های تنظیم خانواده، و خروج عقلانیت از باروری، آمار سقط جنین، مرگ و میر مادران، بیماری های زنان و حتی بیماری های مقاربتی و ایدز و... افزایش خواهد یافت و در پی آن، کیفیت جمعیت نیز نزول خواهد کرد. لازم به یادآوری است که هر چند در برنامه تنظیم خانواده در ایران سیاست تحدید موالید نیز جاری است، اما تنظیم خانواده مقوله یی فراتر از تحدید موالید است، و هدف آن، ایجاد نظم و عقلانیت در فرزندآوری و جلوگیری از به وجود آمدن فرزند ناخواسته است. بنابراین تلاش برای حذف برنامه تنظیم خانواده، مترادف با هرج و مرج جمعیتی و گسترش پدیده کودکان کار و خیابان و بروز چالش های متعدد اجتماعی و فرهنگی در جامعه است. نتیجه اینکه مساله اصلی و نگران کننده جمعیتی ایران، خروج جمعیت از روند طبیعی رشد و بروز پیامدهای آن در آینده است.
 منبع: روزنامه اعتماد، ش2532 تاریخ 9/8/91، ص7نویسنده: سعید خراط ها، جامعه شناس

داروی بیماران «ام اس» بیمه شد

    دبیر علمی نهمین کنگره ام اس ایران از بیمه شدن داروی گلاتیرامراستات ازسوی بیمه خدمات درمانی خبرداد. امیررضا عظیمی اظهار داشت: بیماران ام اس همچنان داروی تای سابری را در ماه با همان قیمت ۳ تا ۴ میلیون تهیه می کنند که البته ارز آن گران نشده است و با همان ارز سابق خریداری می کنند. وی با اشاره به داروی گلاتیرامراستات که بیماران ام اس روزانه تزریق می کنند، به ایلنا گفت: این دارو تا کنون بیمه نبوده است اما بیمه خدمات درمانی بیمه شدن آن را پذیرفته و آن را تحت پوشش بیمه ای خود قرار داده است. دبیر علمی نهمین کنگره ام اس ایران تصریح کرد: اما بیمه تامین اجتماعی هنوز اعلام نکرده است که چه زمانی این دارو را تحت پوشش قرار خواهد داد. عظیمی گفت: قرص فینگلومید، از سوی یک شرکت تولید شده است و قرار بود این دارو تست شود تا اگر خوب بود به بازار آید اما هنوز مجوز تست آن صادر نشده است.
منبع : وطن امروز، ش1003 تاریخ 8/8/91، ص4 

همه آرزوهایش برای آمپول ام اس

از او پرسیدم، اکبرآقا اگر یک میلیارد تومان پول داشته باشی، چکارش می کنی؟ با کلی ذوق برگشت، گفت: همه آن را می دهم آمپول ام اس می گیرم تا کمی از درد همسرم کم شود!    آدمیزاد جماعت تا زمانی که خودش با بیماری مواجه نشود، قدر سلامتی اش را نمی داند اما گاهی با دیدن کسانی که با بیماری های صعب العلاج مواجه هستند تلنگری می خورد، نفس عمیقی کشیده، نگاهی به آسمان انداخته و با همه وجود می گوید خدایا شکرت، سلامتی را از ما نگیر! شاید همسایه ما، اکبر آقا هم که یک کارگر ساده و اهل یکی از شهرهای شمالی است، روزی روزگاری مثل ما این جور تجربه ای را داشته است. اما وقتی سه سال پیش ناگهان فرزندش را در بستر بیماری تومور مغزی آن هم از نوع بدخیم دید، آسمان روی سرش خراب شد. فکرش را بکنید دردانه شما سرطان بگیرد، چه دردی عمیق تر از این! عمق این درد چنان اکبرآقا و همسرش را ملول کرد که بیچاره مادر، زیربار این فشار عصبی دوام نیاورد و به بیماری صعب العلاج ام اس مبتلاشد، چه باید کرد؟ درد داشتن دو بیماری صعب العلاج را کنار مخارج سنگین دوا و درمان بگذارید، آن هم برای مردی که یک کارگر ساده است!
    دو سال پیش بر حسب اتفاق علی پروین را در یکی از بیمارستان های تهران دید. پروین بزرگی کرد و سه میلیون تومان خرج عمل جراحی مغز پسرش را داد. چندماه پیش هم یک خیر دیگر جهیزیه معقولی برای دختر او تهیه کرد. خلاصه خیران تنهایش نگذاشته اند. او هر ماه 250 هزار تومان یارانه ماهانه اش را کنار می گذارد تا با جورکردن 50 هزارتومان دیگر بتواند یک آمپول ام اس تهیه کند تا همسرش اندک توانی برای راه رفتن داشته باشد. در اوج این مشکلات آن قدر به همسرش عشق دارد که نمی گذارد قند توی دلش آب شود، می گوید اگر یک میلیارد تومان داشته باشم همه آن را می دهم بابت آمپول ام اس. چون خیلی همسرم را دوست دارم. اکبرآقا می گوید چند وقت پیش یکی از آشناها توصیه کرد ازدواج مجدد کنم، من گفتم این کار انسانی نیست چون همسرم را دوست دارم تا پای جان با او خواهم بود.
    شما اگر جای من بودید چه می کردید، پیشانی مردی را که دلی به این بزرگی دارد، نمی بوسیدید؟
 منبع:   جام جم، نویسنده: امید توفیقی

حل مشکلات دارویی کشور در گرو برخورد با اخلالگران و محتکران

گروه اجتماعی دارو به عنوان یک کالای استراتژیک در دنیای امروز به حساب می آید به گونه ای که آن را در کنار غذا و اسلحه از جمله کالاهای اساسی برای رقابت در جهان به حساب می آورند، بازار دارو در جهان سالانه گردشی حدود هزار میلیارد دلار را به خود اختصاص می دهد که امریکای شمالی بیشترین سهم را با 38 درصد در اختیار داشته و پس از آن اروپا، آسیا و اقیانوسیه در رتبه های بعدی قرار می گیرند.
     روند خودکفایی در این محصول از گذشته تا امروز تفاوت های بسیاری کرده است در حالی که ما پیش از انقلاب اسلامی صنعت داروسازی نداشتیم هم اکنون در تولید موارد مختلف دارویی بیش از 95 درصد استقلال داشته و در تولید مواد اولیه دارویی نیز قریب به 30 درصد نیاز خودمان را تولید می کنیم.
    با این وجود مشکل دارویی کشور در جای دیگری است؛ به گونه ای که از بازار حدود 350 هزار میلیارد ریالی دارویی کشور، از لحاظ حجمی کمتر از 5 درصد داروهای ما وارداتی است، ولی همین 5درصد نزدیک به 40 درصد بازار دارویی را از نظر مالی به خود مشغول داشته است.
     یکی از مشکلات عمده در موضوع تولید دارو عدم تعلق گرفتن ارز دولتی است، بدین معنی که علیرغم آنکه ارز دولتی برای مواد اولیه دارویی در اختیار شرکت های دارو سازی قرار می گیرد اما در بخش های جانبی تولید از جمله در قسمت بسته بندی و سایر موارد ارز تعلق نمی گیرد و این مشکلی است که برخی از داروسازان با آن دست و پنجه نرم می کنند. این در حالی است که با بروز برخی مشکلات همواره سودجویانی در پی اختلال بوده و در این حوزه نیز اقدام به احتکار دارو می کنند، این همان نکته ای است که وزیر بهداشت نیز بدان اشاره داشته و می گوید: با وجود مشکلات موجود، ذخیره استراتژیک دارو در کشور کافی و مناسب است اما افراد سودجو با احتکار و ذخیره کردن دارو برای خودشان بازار کاذب ایجاد می کنند.
     مرضیه وحید دستجردی می افزاید: با وجود مشکلات اقتصادی در کشور از نظر دارو در کشور کمبودی نداریم، ذخیره استراتژیک دارو در کشور مناسب است اما باید مراقبت کنیم که داروهای موجود وارد بازار کاذب نشود.
     وی ادامه می دهد: ممکن است یکسری افراد سوجود بخواهند داروهای مورد نیاز بیماران را ذخیره کنند و بعد در بازار کمبود مصنوعی درست کنند. به همین خاطر سعی کردیم با ایجاد پرونده برای بیماران، داروها را براساس نیاز مناطق توزیع کنیم و در اختیار بیماران قرار دهیم تا جلوی سوءاستفاده افراد سودجو گرفته شود.
     دکتر ناصر نقدی، مدیر عامل شرکت کارخانجات داروپخش نیز با تایید موضوع احتکار دارو در کشور پیش از این گفته بود: بخش مهمی از کمبود دارو به دلیل مشکلات اختصاص ارز دولتی است. در حال حاضر وزارت بازرگانی به یک سری مواد اولیه دارویی ارز دولتی می دهد در حالی که دستگاه ها و بسته بندی دارو که بخش مهمی از پروسه تولید است با ارز آزاد باید به کار خود ادامه دهد و این موضوع کارخانه های داروسازی را دچار چالش کرده است.
     نقدی می افزاید: در حال حاضر به داروهای ساخته شده، ارز دولتی تعلق می گیرد اما به غیر از بخشی از مواد اولیه به بخش های جانبی تولید دارو ارز مرجع داده نمی شود.
     مشکل دیگر در عرصه دارویی کشور ورود داروهای خارجی در کنار مشابه داخلی آن است، به گفته بسیاری از کارشناسان و بیماران مصرف کننده دارو، داروهای داخلی چه به لحاظ قیمت و چه به لحاظ کیفیت نه تنها با مشابه خارجی خود برابری می کند بلکه در بسیاری از موارد یک سروگردن بالاتر از این محصولات وارداتی هستند.
     البته این مشکل با تدبیر وزارت بهداشت تا حدودی برطرف شد، چندی قبل وزارت بهداشت ورود برخی داروهای مرتبط با بیماری های هموفیلی، تالاسمی و برخی بیماری های سرطانی را ممنوع کرد و حتی تعرفه بالای 65 درصدی را برای آن در نظر گرفت تا ورود این نوع داروها به صرفه نباشد.
     از طرفی این وزارتخانه برای جلوگیری از احتکار و کمبود دارو در کشور اقدام به تشکیل پرونده برای بیماران کرد تا دارو براساس نیاز مناطق توزیع شود و در اختیار بیماران قرار گیرد.
         تامین 400 میلیون دلار ارز دارویی کشور
    در شرایطی که موضوع افزایش قیمت ارز مشکلاتی را در حوزه های مختلف از جمله دارو ایجاد کرده بود و وزارت بهداشت برای تامین ارز دارویی تدابیری را انجام داد حالااین اقدام به ثمر نشست و وزیر بهداشت با اعلام اینکه 400 میلیون دلار از ارز دارویی کشور تامین شده است، خبر خوشی را همزمان با عید قربان به تولید کنندگان و مصرف کنندگان دارو داد.
     روز گذشته مرضیه وحید دستجردی در حاشیه افتتاح خط تولید آنژیوکت در یک شرکت تجهیزات پزشکی هلال احمر اظهار داشت: الحمدلله با مدیریت جمعیت هلال احمر ما با عملکرد مناسب تولیدات جدید دارویی مواجه شده ایم و امروز نیز خط تولید آنژیوکت علیرغم تمام تحریم ها و فشارها در این شرکت دارویی افتتاح شد.
     وی افزود: قبل از تولید انبوه آنژیوکت آزمایشات و مجوز تایید تولید آن توسط وزارت بهداشت صورت پذیرفت و امروز ما شاهد افتتاح خط دوم سرنگ سازی در این کارخانه نیز هستیم.
     وحید دستجردی با اشاره به اینکه شرکت تجهیزات پزشکی ساحلان توانایی دو سوم تولید صافی دیالیز کشور را دارد، گفت: امیدواریم با راه اندازی خط های جدید تولیدی بتوانیم تولیدات صافی را در این شرکت ارتقا دهیم.
     وحید دستجردی تصریح کرد: در این زمینه امیدواریم با همت تولید کنندگان داخلی نیز دستگاه های دیالیز نیز به تولید مناسب برسد تا دیگر هیچ بیماری احتیاج به تخت دیالیز نداشته باشد و نوبت دهی برای تخت دیالیز را به صفر برسانیم و در نهایت تولیدات دستگاه های دیالیز را نیز ارزان عرضه کنیم.
     وزیر بهداشت ادامه داد: با کمک و همکاری برخی مدیران بانک مرکزی در حدود 300 تا 400 میلیون دلار ارز دارویی کشور تامین شد و امیدواریم با همت بانک مرکزی که در زمینه نیاز دارو مردم و بیماران را به خوبی درک کرده اند بتوانیم دو میلیارد دلار ارز نیاز دارویی کشور را نیز تامین کنیم.
     وزیر بهداشت با اشاره به طرح پزشک خانواده تصریح کرد: بنده چندی قبل با آقای عمادی سرپرست بیمه سلامت جلساتی داشتم که نتایج حاصل آن حمایت از طرح پزشک خانواده بوده که عنوان شده است به جز 3 دانشگاه که در زمینه اجرای پزشک خانواده آ مادگی خود را اعلام کرده اند 5 دانشگاه دیگر نیز بتوانند این طرح را اجرا کنند.
     وحید دستجردی خاطرنشان کرد: بهرحال در هر جایی که فراخوان پزشک خانواده صورت پذیرفته است استقبال خوبی از طرف پزشکان برای ثبت نام در این طرح بزرگ ملی صورت پذیرفته است.
         کاهش قاچاق دارو در کشور
    همچنین رئیس سازمان غذا و دارو در این برنامه گفت: مقدار ارزی که قبلاً برای واردات لوازم آرایشی ارائه شده بود اشتباه بوده است.
     دکتر احمد شیبانی اظهار داشت: خوشبختانه با تمهیدات لازم قاچاق دارو در کشور کاهش یافته است، ولی به هر حال هر زمانی که کمبود دارو به وجود آید مسلماً قاچاق آن نیز بالامی رود.
     وی با بیان اینکه مصرف لوازم آرایشی در کشور ما بسیار بالااست، افزود: به هیچ عنوان مسئولیت کمیت و واردات محصولات آرایشی با سازمان غذا و دارو نیست و مقدار ارزی که قبلاً برای واردات لوازم آرایشی ارائه شده بود اشتباه بوده است که ما این مسئله را به مسئولان ذیربط اعلام کرده ایم.      وی تصریح کرد: دارو باید جزو اولویت نخست مسئولان جهت پرداخت ارز باشد تا مردم دچار مشکل و کمبود نشوند.
    شکستن فضای امن برای سودجویان
    ایران به عنوان یکی از پرافتخارترین کشورها در صنعت دارویی است به گونه ای که پیش از این انحصار تولید برخی داروهای استراتژیک همچون داروهای نوترکیب، سرطانی، داروی ام اس و برخی داروهای مهم دیگر را در دنیا شکست و از این رو به دلیل تولید بسیاری از نیازهای دارویی کشور استقلال خود را در دست دارد. مشکلات به وجود آمده در بخشهایی از بازار دارو بیشتر به دلیل سودجویی برخی افراد است که همواره در این شرایط با حمایت هایی از پستو بیرون آمده و اقدام به اخلالگری می کنند.
     امروز در دست گرفتن کنترل بازار دارویی کشور نیازمند اقدام موثر، به موقع و همراه با فایده دستگاه های اطلاعاتی و قوه قضائیه است تا کارهای انجام شده توسط دولت در این بخش فدای سودجویی برخی افراد در آسودگی خاطر عدم برخورد نشود.
     منبع:  روزنامه ایران، ش5211 تاریخ 6/8/91، ص4