مراقب سلامتی خودمان نیستیم!

هوای آلوده، استفاده از غذاهای آماده و کم تحرکی موجب افزایش بیماری در جامعه شده است

می گویند در شهری، چاله ای عمیق وجود داشت که هر روز تعداد زیادی از شهروندان داخل آن سقوط می کردند. نتیجه اش هم آسیب های جدی و شکستن دست و پای این آدم های بیچاره بود. مدت ها به همین منوال گذشت تا بالاخره مسئولان به فکر راه حلی افتادند و هر کس نظرش را برای بر طرف کردن مشکل اعلام کرد؛ یکی می گفت باید بیمارستانی نزدیک این خیابان احداث کنیم تا افرادی که در چاله می افتند هر چه سریع تر به یک مرکز درمانی مطمئن برسند، دیگری اعتقاد داشت باید پزشکان بیشتری برای گچ گرفتن دست و پا و تشخیص مشکلات شکستگی تربیت شوند و عده ای هم باور داشتند باید آمبولانس های مجهزتری در این ناحیه آماده خدمت باشد. جلسات همین طور ادامه یافت تا بالاخره یکی به اصل قضیه اشاره کرد و گفت: چرا این چاله را از بین نبریم تا همه مشکلات مان حل شود؟
    شاید این داستان در نگاه اول نوعی طنز به نظر برسد و فکر کنیم چنین چیزی واقعیت ندارد، اما اگر کمی دقیق تر و بدون تعصب به وضع خودمان نگاه کنیم، می بینیم ما هم چاله را فراموش کرده ایم! ما هم هر روز خبر افزایش تعداد بیماران سرطانی را می شنویم ولی باز هم در همین هوای آلوده نفس می کشیم، غذاهای نامرغوب را مصرف می کنیم، سیگار می کشیم و به هیچ یک از هشدارها در مورد پیشگیری از سرطان اهمیت نمی دهیم. ما هم دائم از تصادفات و آمار وحشتناک مرگ و میر ناشی از آن شکایت می کنیم ولی همچنان با ماشین هایی بدون تجهیزات و بدون رعایت نکات ایمنی در جاده ها می رانیم.
    این روزها همه از شلوغی مطب ها و بیمارستان ها گله می کنند، همه می دانند وقت گرفتن از یک پزشک یعنی هفته ها و گاه ماه ها انتظار کشیدن، همه از نبود تعداد کافی بیمارستان و تخت های خالی ناراضی هستند ولی هیچ کس به این موضوع فکر نمی کند که چرا این همه بیمار داریم؟ چرا آمار سرطان در کشور ما رو به افزایش است؟ دلیل بالارفتن تعداد بیماران مبتلابه دیابت، ام اس و مشکلات قلبی چیست؟ آیا ما هم به جای پر کردن چاله های سلامت به فکر احداث بیمارستان ها و تربیت پزشک و پرستار بیشتری هستیم که برای حل مشکل ما را یاری دهند؟
    دکتر علی انتظاری، مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت وگو با «جام جم» در این باره توضیح می دهد: معمولاموضوعاتی مانند کم بودن تعداد پرستاران و پزشکان، ناکافی بودن تعداد بیمارستان ها و تخت های خالی مورد توجه رسانه ها، مسئولان و مردم قرار می گیرد، در حالی که مساله اصلی اغلب مورد غفلت واقع می شود. در واقع مساله اصلی جامعه ما به تعداد بیمارستان ها و پزشکان مربوط نمی شود، بلکه تعداد بیماران موضوعی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
        چرا این همه بیمار داریم؟
    یکی از دیابت رنج می برد، دیگری را فشار خون بالااذیت می کند، همه افراد خانواده ای درگیر نگهداری از فردی هستند که تصادف کرده، شخصی دچار سرطان شده و... وقتی پای درددل مردم می نشینیم و آنها درباره مشکلات شان حرف می زنند و از بیماری ها و دردسرهای مربوط به آن می گویند، بهتر می فهمیم چقدر بیماری و درد و رنج میان خانواده ها زیاد شده است.
    خانم لسانی که حدود 70 سال از عمرش می گذرد، می گوید: بهترین دعایی که می توانم برای مردم بکنم این است که ان شاءالله همه سالم باشند، اما این روزها انگار همه مریضند؛ زمانی که من جوان بودم، هیچ کدام از این مشکلات وجود نداشت و با این که مردم بیشتر و سخت تر کار می کردند، اما سالم تر و شادتر بودند.    او که با افسوس در مورد زندگی گذشته حرف می زند بر این باور است که قدیمی ها زندگی سالمی داشتند و برای همین کمتر بیمار می شدند. به گفته این خانم هفتاد ساله، زندگی در هوای سالم، استفاده از غذاهای تازه و فعالیت بدنی مناسب از جمله عواملی بود که موجب پیشگیری از بروز بیماری های مختلف می شد.
    دکتر انتظاری نیز درباره عواملی که به افزایش میزان بیماری ها منجر شده است، می گوید: زندگی پرخطر و همراه با ریسک یکی از مهم ترین عواملی است که می تواند موجب افزایش میزان تصادفات و مشکلات ناشی از آن شود. لذا این روزها شاهد افزایش تعداد بیمارانی هستیم که بر اثر حوادث مختلف دچار صدمات و آسیب های جسمی می شوند. علاوه بر این موضوع، استفاده از مواد غذایی نامناسب و غیراستاندارد نیز مورد دیگری است که می تواند عامل ایجاد بیماری ها باشد که متاسفانه این موضوعات مورد غفلت همه واقع شده است.
    در واقع، بخش زیادی از مواد غذایی که ما این روزها مصرف می کنیم، استاندارد نبوده و می تواند برای سلامت دردسرساز شود؛ به عنوان نمونه برای طولانی تر شدن مدت نگهداری مواد غذایی از مقدار زیادی مواد نگهدارنده استفاده می شود که این مورد می تواند بشدت خطرناک باشد.
    اما متاسفانه کسی به فکر این مسائل نیست. همه دست روی دست گذاشته اند و تعداد بیماران هر روز بیشتر می شود و فکر می کنیم فقط باید بیمارستان های بیشتری افتتاح کرده و نیروهای متخصص بیشتری تربیت کنیم.
    این جامعه شناس می افزاید: متاسفانه اکنون، مشکلات اصلی در حوزه سلامت نادیده گرفته شده است. به عنوان نمونه عده ای به دلیل سودجویی و تنها با هدف کسب درآمد بیشتر، مواد غذایی ناسالم را بدون نظارت در اختیار مردم می گذارند.
        نظارت هایی که اگر نباشد، بهتر است
    رستوران ها هر روز شلوغ تر از قبل می شود، شیرینی فروشی های جدید جای خود را میان سایر مغازه ها باز می کند، سوسیس و کالباس سر سفره خانواده های بیشتری قرار می گیرد.
    آقای ساعدی در حالی که مشغول خرید غذاهای آماده است، می گوید: ما که ناچاریم هر روز از این غذاها استفاده کنیم، ولی ای کاش نظارت دقیق تری در این مورد وجود داشت. چون هر دفعه یک بسته را باز می کنم، طعم و رنگ و مقدار آن با بسته قبلی تفاوت دارد و این یعنی نبود نظارت.
    نکته: شاید ما نتوانیم میزان سم و کود استفاده شده در میوه ها و سبزیجات را ارزیابی کنیم، ولی حتما می توانیم مصرف مواد غذایی ناسالم مانند سوسیس و کالباس را به حداقل برسانیم
    دکتر انتظاری نیز توضیح می دهد: متاسفانه نظارت دقیقی در این زمینه وجود ندارد و روش های نظارت نیز شفاف نیست. این مساله موجب ایجاد مشکلات دیگری مانند رشوه دادن به کارشناسان می شود که شرایط را از آنچه هست هم بدتر خواهد کرد، به این معنی که نظارت های غیراستاندارد خسارت و ضرر بیشتری به مردم وارد می کند و آنها ناچارند با افزایش قیمت محصولی خاص، هزینه پرداختی به ناظر را نیز جبران کنند.
    مثلاسوسیس و کالباس هایی که ادعا می شود 80 درصد گوشت خالص است، با قیمتی بسیار کمتر از آنچه انتظار می رود، عرضه می شود و همین باید خریدار را به فکر بیندازد چطور با قیمت بالای گوشت قرمز، این مواد غذایی بسیار ارزان تر به فروش می رسد؟ بنابراین بد نیست کمی فکر کنیم که این مواد غذایی چطور تهیه می شود؟
  

...::: بقیه در ادامه مطلب:::...

مراقب سلامتی خودمان نیستیم!
هوای آلوده، استفاده از غذاهای آماده و کم تحرکی موجب افزایش بیماری در جامعه شده است

نویسنده: نیلوفر اسعدی بیگی

می گویند در شهری، چاله ای عمیق وجود داشت که هر روز تعداد زیادی از شهروندان داخل آن سقوط می کردند. نتیجه اش هم آسیب های جدی و شکستن دست و پای این آدم های بیچاره بود. مدت ها به همین منوال گذشت تا بالاخره مسئولان به فکر راه حلی افتادند و هر کس نظرش را برای بر طرف کردن مشکل اعلام کرد؛ یکی می گفت باید بیمارستانی نزدیک این خیابان احداث کنیم تا افرادی که در چاله می افتند هر چه سریع تر به یک مرکز درمانی مطمئن برسند، دیگری اعتقاد داشت باید پزشکان بیشتری برای گچ گرفتن دست و پا و تشخیص مشکلات شکستگی تربیت شوند و عده ای هم باور داشتند باید آمبولانس های مجهزتری در این ناحیه آماده خدمت باشد. جلسات همین طور ادامه یافت تا بالاخره یکی به اصل قضیه اشاره کرد و گفت: چرا این چاله را از بین نبریم تا همه مشکلات مان حل شود؟
    شاید این داستان در نگاه اول نوعی طنز به نظر برسد و فکر کنیم چنین چیزی واقعیت ندارد، اما اگر کمی دقیق تر و بدون تعصب به وضع خودمان نگاه کنیم، می بینیم ما هم چاله را فراموش کرده ایم! ما هم هر روز خبر افزایش تعداد بیماران سرطانی را می شنویم ولی باز هم در همین هوای آلوده نفس می کشیم، غذاهای نامرغوب را مصرف می کنیم، سیگار می کشیم و به هیچ یک از هشدارها در مورد پیشگیری از سرطان اهمیت نمی دهیم. ما هم دائم از تصادفات و آمار وحشتناک مرگ و میر ناشی از آن شکایت می کنیم ولی همچنان با ماشین هایی بدون تجهیزات و بدون رعایت نکات ایمنی در جاده ها می رانیم.
    این روزها همه از شلوغی مطب ها و بیمارستان ها گله می کنند، همه می دانند وقت گرفتن از یک پزشک یعنی هفته ها و گاه ماه ها انتظار کشیدن، همه از نبود تعداد کافی بیمارستان و تخت های خالی ناراضی هستند ولی هیچ کس به این موضوع فکر نمی کند که چرا این همه بیمار داریم؟ چرا آمار سرطان در کشور ما رو به افزایش است؟ دلیل بالارفتن تعداد بیماران مبتلابه دیابت، ام اس و مشکلات قلبی چیست؟ آیا ما هم به جای پر کردن چاله های سلامت به فکر احداث بیمارستان ها و تربیت پزشک و پرستار بیشتری هستیم که برای حل مشکل ما را یاری دهند؟
    دکتر علی انتظاری، مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت وگو با «جام جم» در این باره توضیح می دهد: معمولاموضوعاتی مانند کم بودن تعداد پرستاران و پزشکان، ناکافی بودن تعداد بیمارستان ها و تخت های خالی مورد توجه رسانه ها، مسئولان و مردم قرار می گیرد، در حالی که مساله اصلی اغلب مورد غفلت واقع می شود. در واقع مساله اصلی جامعه ما به تعداد بیمارستان ها و پزشکان مربوط نمی شود، بلکه تعداد بیماران موضوعی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
    
    چرا این همه بیمار داریم؟
    یکی از دیابت رنج می برد، دیگری را فشار خون بالااذیت می کند، همه افراد خانواده ای درگیر نگهداری از فردی هستند که تصادف کرده، شخصی دچار سرطان شده و... وقتی پای درددل مردم می نشینیم و آنها درباره مشکلات شان حرف می زنند و از بیماری ها و دردسرهای مربوط به آن می گویند، بهتر می فهمیم چقدر بیماری و درد و رنج میان خانواده ها زیاد شده است.
    خانم لسانی که حدود 70 سال از عمرش می گذرد، می گوید: بهترین دعایی که می توانم برای مردم بکنم این است که ان شاءالله همه سالم باشند، اما این روزها انگار همه مریضند؛ زمانی که من جوان بودم، هیچ کدام از این مشکلات وجود نداشت و با این که مردم بیشتر و سخت تر کار می کردند، اما سالم تر و شادتر بودند.
    او که با افسوس در مورد زندگی گذشته حرف می زند بر این باور است که قدیمی ها زندگی سالمی داشتند و برای همین کمتر بیمار می شدند. به گفته این خانم هفتاد ساله، زندگی در هوای سالم، استفاده از غذاهای تازه و فعالیت بدنی مناسب از جمله عواملی بود که موجب پیشگیری از بروز بیماری های مختلف می شد.
    دکتر انتظاری نیز درباره عواملی که به افزایش میزان بیماری ها منجر شده است، می گوید: زندگی پرخطر و همراه با ریسک یکی از مهم ترین عواملی است که می تواند موجب افزایش میزان تصادفات و مشکلات ناشی از آن شود. لذا این روزها شاهد افزایش تعداد بیمارانی هستیم که بر اثر حوادث مختلف دچار صدمات و آسیب های جسمی می شوند. علاوه بر این موضوع، استفاده از مواد غذایی نامناسب و غیراستاندارد نیز مورد دیگری است که می تواند عامل ایجاد بیماری ها باشد که متاسفانه این موضوعات مورد غفلت همه واقع شده است.
    در واقع، بخش زیادی از مواد غذایی که ما این روزها مصرف می کنیم، استاندارد نبوده و می تواند برای سلامت دردسرساز شود؛ به عنوان نمونه برای طولانی تر شدن مدت نگهداری مواد غذایی از مقدار زیادی مواد نگهدارنده استفاده می شود که این مورد می تواند بشدت خطرناک باشد.
    اما متاسفانه کسی به فکر این مسائل نیست. همه دست روی دست گذاشته اند و تعداد بیماران هر روز بیشتر می شود و فکر می کنیم فقط باید بیمارستان های بیشتری افتتاح کرده و نیروهای متخصص بیشتری تربیت کنیم.
    این جامعه شناس می افزاید: متاسفانه اکنون، مشکلات اصلی در حوزه سلامت نادیده گرفته شده است. به عنوان نمونه عده ای به دلیل سودجویی و تنها با هدف کسب درآمد بیشتر، مواد غذایی ناسالم را بدون نظارت در اختیار مردم می گذارند.
    
    نظارت هایی که اگر نباشد، بهتر است
    رستوران ها هر روز شلوغ تر از قبل می شود، شیرینی فروشی های جدید جای خود را میان سایر مغازه ها باز می کند، سوسیس و کالباس سر سفره خانواده های بیشتری قرار می گیرد.
    آقای ساعدی در حالی که مشغول خرید غذاهای آماده است، می گوید: ما که ناچاریم هر روز از این غذاها استفاده کنیم، ولی ای کاش نظارت دقیق تری در این مورد وجود داشت. چون هر دفعه یک بسته را باز می کنم، طعم و رنگ و مقدار آن با بسته قبلی تفاوت دارد و این یعنی نبود نظارت.
    نکته: شاید ما نتوانیم میزان سم و کود استفاده شده در میوه ها و سبزیجات را ارزیابی کنیم، ولی حتما می توانیم مصرف مواد غذایی ناسالم مانند سوسیس و کالباس را به حداقل برسانیم
    دکتر انتظاری نیز توضیح می دهد: متاسفانه نظارت دقیقی در این زمینه وجود ندارد و روش های نظارت نیز شفاف نیست. این مساله موجب ایجاد مشکلات دیگری مانند رشوه دادن به کارشناسان می شود که شرایط را از آنچه هست هم بدتر خواهد کرد، به این معنی که نظارت های غیراستاندارد خسارت و ضرر بیشتری به مردم وارد می کند و آنها ناچارند با افزایش قیمت محصولی خاص، هزینه پرداختی به ناظر را نیز جبران کنند.
    مثلاسوسیس و کالباس هایی که ادعا می شود 80 درصد گوشت خالص است، با قیمتی بسیار کمتر از آنچه انتظار می رود، عرضه می شود و همین باید خریدار را به فکر بیندازد چطور با قیمت بالای گوشت قرمز، این مواد غذایی بسیار ارزان تر به فروش می رسد؟ بنابراین بد نیست کمی فکر کنیم که این مواد غذایی چطور تهیه می شود؟
    
    این نوع تغییر سبک زندگی به ضرر مردم است
    یک روز به برنامه زندگی تان فکر کنید؛ صبح از خواب بیدار می شوید، صبحانه ای را سریع و با عجله می خورید، پشت فرمان می نشینید، به محل کارتان می رسید و ساعت ها پشت میز نشسته اید. دوباره رانندگی می کنید، به خانه برمی گردید و چند ساعتی مقابل تلویزیون دراز می کشید یا باز هم می نشینید! آیا با این وضع می توان انتظار داشت همه سالم و سلامت باشند؟ نکته دیگر اینجاست که غذاها ی مصرفی ما هم در مقایسه با گذشته نه تنها تغییر مثبتی نداشته بلکه حتی گاهی چرب تر و سنگین تر هم شده است. دکتر انتظاری با اشاره به این موضوع می گوید: تحرک بسیار کم افراد، زندگی ماشینی، نبود اماکن ورزشی و تجهیزات مناسب یا نداشتن انگیزه کافی برای ورزش و فعالیت موجب شده است سطح سلامت افراد در مقایسه با گذشته کاهش یابد.
    بنابراین شاید بد نباشد حالاکه سبک زندگی مان تغییر کرده و دیگر مثل گذشته نیست، ما هم در انتخاب مواد غذایی و افزودن برنامه های ورزشی به زندگی تجدیدنظر کنیم.
    
    چه راحت با آلودگی هوا کنار آمده ایم!
    وضع هوا در شهرهای بزرگ و صنعتی در اغلب روزهای زمستان در حالت هشدار و خطر است، اما متاسفانه ما با این مساله هم خیلی راحت کنار آمده ایم و به سادگی آن را پذیرفته ایم. غافل از این که آلودگی هوا می تواند موجب بروز ده ها بیماری خطرناک شود. برای همین طبیعی است با انواع سرطان ها و بیماری های لاعلاج روبه رو شویم و بعد از آن به فکر احداث بیمارستان ها و مراکز درمان سرطان بیفتیم.
    دکتر انتظاری در این زمینه تاکید می کند: واقعا باید تصمیمی اساسی و جدی در این زمینه گرفت و مانند بحرانی جدی به این موضوع نگاه کرد. مسلما پذیرفتن شرایط و کنار آمدن با آن، راه حل نیست و نباید به سادگی از کنار این مسائل مهم و اساسی گذشت.
    
    باید به فکر باشید
    دکتر انتظاری درباره راهکارهایی که ممکن است به کاهش عوامل بیماریزا کمک کند، می گوید: زمانی که ما محصولی را به کشورهای دیگر صادر می کنیم، حتما آزمایش های خاصی روی آن انجام می شود تا از سلامت آن مطمئن شوند. ما باید این کار را در کشور خودمان هم انجام دهیم. به عنوان نمونه می توان میوه ها و سبزیجاتی را که از باغ ها به مرکز اصلی توزیع می رسد، امتحان کرد تا اگر از مقدار زیادی سم و کود استفاده شده، آنها را مرجوع کنیم و در دسترس مردم قرار ندهیم. مسلما کشاورزان هم اگر چنین شرایطی را ببینند، با دقت بیشتری محصولاتشان را تولید خواهند کرد. البته مردم هم باید نسبت به مواد غذایی مصرفی حساس بوده و نسبت به سالم بودن یا نبودن آنها اطمینان کسب کنند. در واقع شاید ما نتوانیم میزان سم و کود استفاده شده در میوه ها و سبزیجات را ارزیابی کنیم، ولی حتما می توانیم مصرف مواد غذایی ناسالم مانند سوسیس و کالباس را به حداقل برسانیم. علاوه بر این، تغییر شیوه زندگی نیز عامل بسیار مهمی است که باید در نظر داشت؛ به عنوان نمونه شاید این روزها دیگر نیازی نباشد مانند گذشته سه وعده غذای اصلی مصرف کنیم و بتوانیم با توجه به کاهش تحرک، به سمت چند وعده غذای سبک تر برویم.
    به گفته این جامعه شناس، ما به نهادهای خاصی نیاز داریم که با نظارت دقیق و حساب شده، با عوامل بیماریزا مقابله کنند و به فکر پیشگیری از بروز بیماری های مختلف باشند. البته ناظران هم باید براساس استاندارد مشخصی کار کنند، نه این که اگر از فردی خوششان بیاید، محصولش را تائید یا به دلیل مشکلات شخصی، محصولی را رد کنند.
    وی تاکید می کند: علاوه بر این، باید به فکر استفاده از روش هایی در نظام حقوقی هم باشیم؛ به عنوان نمونه این روزها در بسیاری از کشورها اگر مصرف کننده از ماده ای استفاده کند که کیفیتش برخلاف ادعای تولیدکننده است، براحتی می تواند با طلب غرامت، مسئولان کارخانه را متوجه اشتباه شان بکند، در حالی که این شیوه در ایران هنوز مساله ای خنده دار است که کسی به آن توجهی ندارد.
    دکتر انتظاری با اشاره به اهمیت رشته جامعه شناسی پزشکی برای حل چنین مشکلاتی یادآور می شود: جامعه شناسی پزشکی رشته ای است که این روزها در تمام دنیا اهمیت ویژه ای پیدا کرده است و جایگاه مشخصی دارد، ولی متاسفانه در کشور ما چندان توجهی به این رشته نمی شود و لازم است اقدامی جدی در این زمینه صورت بگیرد و مسئولان به فکر آن باشند.
     روزنامه جام جم، شماره 3604  تاریخ 21/10/91، صفحه 14 (جامعه)
□