نبرد سلول های بنیادی با دردهای مزمن

پی آرپی ربطی به سلول درمانی ندارد

روش پی آرپی (PRP) که این روزها زیاد راجع به آن می شنویم و خیلی ها ادعا می کنند یک روش درمانی با سلول های بنیادی است، هیچ ربطی به سلول درمانی ندارد. پی آرپی یک ماده است که به بخش آسیب دیده بدن تزریق می شود تا سرعت ترمیم افزایش یابد. وقتی قسمتی از بدن زخم می شود، لخته ای در آن به وجود می آید که حاوی یک سری مواد مغذی است و موجب ترمیم زخم می شود. عده ای معتقدند این ماده مغذی به غیر از محل زخم، در ترمیم بخش های دیگر آسیب دیده بدن هم می تواند موثر باشد. به همین علت خون فرد را می گیرند و پلاسمای آن را که حاوی مواد مغذی است، جدا کرده و به قسمت های آسیب دیده بدن تزریق می کنند. این روش می تواند در دندانپزشکی و ترمیم پوست تازه بریده شده، موثر باشد، اما وقتی زخم مزمن می شود یا به طور مثال کسی سکته می کند با روش پی آرپی و به اسم سلول درمانی نمی توان آن را درمان کرد. سلول درمانی به معنی انتقال سلول است و اگر در یک روش درمان از ماده ای استفاده شود که در آن سلولی وجود ندارد، نمی توان نامش را سلول درمانی گذاشت. وقتی قسمتی از بافت بدن یا اندام از بین می رود طبیعی است در این ناحیه تعداد زیادی از سلول ها را از دست می دهیم که سلول درمانی می تواند سلول های از دست رفته را جایگزین کند.
     سابقه سلول درمانی در دنیا به 50 سال پیش و درمان بیماری سرطان برمی گردد. روشی که در آن پیوند مغز استخوان انجام می شود، اما با روش سلول درمانی که برای سایر بیماری ها استفاده می شود، متفاوت است.
     در ایران بیشتر از 20 سال است که از این روش برای درمان استفاده می شود و در حال حاضر بیماری های مزمن قلبی و عروقی، استخوانی و غضروفی، گوارشی و کبدی، پوستی، چشمی و عصبی با این روش نوین درمان می شود.
     این روزها اخبار و تبلیغات بی شماری درباره استفاده از سلول های بنیادی برای درمان بیماری های مختلف به گوش می رسد، اما این روش درمانی چگونه به جنگ بیماری ها می آید و آیا هر بیماری با سلول درمانی قابل درمان است؟
     در این زمینه دکتر ناصر اقدمی، رئیس مرکز سلول درمانی پژوهشگاه رویان به این مهم اشاره می کند و می گوید: بیماری هایی که اکنون در کشور با روش سلول درمانی مداوا می شوند، براساس اولویت های بهداشتی کشور انتخاب شده اند، به عبارتی هم اکنون در حال بررسی درمان نارسایی مزمن قلبی، شکستگی های غیرقابل جوش خوردن، درمان التهاب روده و سوختگی در قرنیه هستیم. در بخش سیستم عصبی هم روی فلج مغزی و بیماری ام اس تحقیق می کنیم. پیوند و درمان نارسایی حاد کلیه هم از مشکلات دیگری است که بزودی با سلول درمانی حل می شود.
     اقدمی درباره روش سلول درمانی توضیح می دهد: ما نمی توانیم با یک نوع سلول همه آسیب ها در بدن را جبران کنیم و به سلولی نیاز داریم که هم تکثیر شود و هم انواع سلول هایی را که می خواهیم برای ما ایجاد کند به همین علت سلول درمانی جایگاه ویژه ای در بحث درمان دارد.
     در این روش چند اصطلاح وجود دارد که یکی از آن ها روش «خودی و غیرخودی» است. به این معنی که در روش «خودی» سلول از خود فرد گرفته و به وی تزریق می شود، اما در روش «غیرخودی» سلول از فردی دیگر یا منبعی دیگر به بیمار تزریق خواهد شد. هر کدام از این روش ها بسته به نوع بیماری، کاربرد مختلف و خاص خود را دارد به عنوان مثال در بیماری سرطان نمی توان از خود بیمار سلول گرفت، اما در بیماران قلبی و موارد شکستگی این مشکل وجود ندارد.
     وی می افزاید: بحث دیگری که در سلول درمانی وجود دارد، جدا کردن و کشت کردن سلول است. در بعضی موارد به منبعی دسترسی داریم که انبوهی از انواع سلول است و ما سلول مورد نظر را خارج می کنیم و چون تعدادش کافی است دیگر نیازی به تکثیر نیست، اما گاه منبع، سلول کمی دارد و قبل از استفاده باید تکثیر شود؛ برای مثال در درمان بیماری قلبی روش ما جدا کردن سلول های خودی بدون هیچ تکثیر است. سلول های بنیادی را از مغز استخوان بیرون می کشیم و بدون این که تکثیری انجام دهیم به ناحیه ای که دچار سکته شده یا عروق قلب تزریق می کنیم. اما در شکستگی استخوان، سلولی از مغز استخوان به کار گرفته می شود که تعدادش بسیار کم است و مجبوریم آن را کشت کنیم. اقدمی با اشاره به این که اطلاع رسانی در زمینه سلول درمانی در کشور بسیار کم است، می گوید: از علل این کمبود، گستردگی این نوع درمان و دخالت آن در سایر رشته های پزشکی است. پزشکان و بیماران هم اطلاعات و مطالعه کافی این زمینه ندارند. در همه دنیا معتبرترین منبع اطلاعاتی دانشگاه است و بهتر است افراد قبل از مراجعه به مراکز سلول درمانی آگاهی لازم درباره بیماری خود و استفاده از روش سلول درمانی کسب کنند و پس از مشاوره با پزشکان فوق تخصص و در صورت نیاز به این روش جدید درمانی، به مراکز معتبر مراجعه کنند، زیرا همه بیماری ها با سلول درمانی قابل درمان نیست.