افق های جدید پیش روی مبتلایان به «ام اس»

آمارها نشان می دهد که همسو با تمام دنیا میزان بروز بیماری ام اس در جامعه ما نیز در حال افزایش است. شاید از آنجا که بیماری به طور عمده جوانان را درگیر می کند، دلیلی باشد برای اینکه چرا این بیماری تا این حد مورد توجه قرار گرفته و حتی نوعی ام اس هراسی کاذب نیز در اطراف آن شکل گرفته است.  

اینکه ریشه های این فرهنگ نادرست چیست، خود مجالی دیگر می طلبد و از حوصله این بحث خارج است، ولی یکی از موضوعاتی که به گمان من در رفع چنین تلقیات نادرستی می تواند موثر باشد معرفی حوزه های جدید درمانی است. این داروها و روش ها می توانند افق روشنی را پیش روی بیماران ترسیم کنند. 

 تا مدت ها اینترفرون ها تنها داروی مورد استفاده در بیماری ام اس بود، ولی در ١٠سال اخیر با معرفی طیفی از داروهای جدید نگرش ما نسبت به روند بیماری به شکلی عمیق دستخوش تغییر شده است. اولین دارو از این دسته داروی «ناتالیزوماب» یا «تایسابری» (Tysabri) است. این دارو که در واقع یک مونوکلونال آنتی بادی است و به صورت ماهانه تزریق می شود، قوی ترین داروی موجود در کنترل بیماری ام اس است؛ اگرچه متاسفانه عارضه جدیPML باعث شده که مصرف آن محدود به بیمارانی شود که واقعا نیاز به مصرف این دارو دارند. به عبارت دیگر این دارو یک داروی رده دوم محسوب می شود. داروی دیگری که آن هم مونوکلونال آنتی بادی است «آلمتوزوماب» (Alemtuzumab) است. اگرچه این دارو هنوز مورد تایید FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا) قرار نگرفته است، ولی مطالعات نشان می دهد در صورت تایید نهایی، می تواند کیفیت زندگی بیماران را بالاببرد.
    داروهای مهم دیگر طیف داروهای خوراکی است. اولین دارو «گیلنیا» (Gilenya) است که از سال٢٠١٠ وارد بازار دارویی جهانی شده و خوشبختانه به همت شرکت های دارویی داخلی از یک سال قبل با نام «فینگولید» (Fingolid) وارد بازار دارویی ایران نیز شده است و در حال حاضر در ایران نزدیک به هزاربیمار از این دارو استفاده می کنند. دو داروی دیگر که امیدواریم تا یک سال دیگر وارد بازار دارویی ایران شود «Tecfidera» و «Aubagio» است.
    بیماری ام اس یک بیماری پیچیده است و این پیچیدگی سبب می شود که عوامل متعددی روی آن موثر باشد. 

 اولین عاملی که روز به روز نقش آن در تشدید بیماری مشخص تر می شود، استرس است. به گمان من یکی از ضروری ترین اقدامات حمایتی برای این بیماران برقراری کلاس های مشاوره برای خود بیماران و خانواده های آنهاست. بسیاری از بیماران در پذیرش این بیماری مشکل دارند و این امر باعث می شود که روند درمان را به خوبی طی نکنند. یک مشاور خوب می تواند به بیماران در پذیرش بهتر این بیماری یاری برساند. این امر از میزان استرس وارده نیز می کاهد.
    مساله بعدی که به شدت توصیه می شود، ورزش منظم است. ورزش هایی همچون شنا، یوگا و پیاده روی می تواند تاثیر مثبتی چه روی جنبه های جسمانی و چه روی جنبه های شناختی این بیماران بگذارد.  

یکی از جنبه های مهم بیماری ام اس که این روزها بسیار به آن توجه می شود، اختلالات شناختی است. شناخت، پیچیده ترین فعالیت ذهنی است و اختلال شناختی نیز یکی از پیچیده ترین علامت های بیماری ام اس است که داروی مناسبی ندارد، ولی اطلاعات روزافزون ما در مورد توانایی های مغز سبب شده که بتوانیم از روش های جدیدی همچون بازتوانی ذهنی برای درمان این اختلال استفاده کنیم. آنچه گفته شد صرفا گوشه ای از تلاش های شبانه روزی دانشمندان برای هرچه بهترکردن شرایط زندگی بیماران مبتلابه ام اس است. وقتی به تمام این تلاش ها فکر می کنم آینده روشن این بیماران برای من امری مسلم می شود.  

زندگی با ام اس می تواند در سایه رعایت توصیه های علمی بسیار زیبا باشد.
    
منبع: شرق، ش2037 تاریخ 22/3/93، ص10 (علم)،نویسنده: عبدالرضا ناصرمقدسی*متخصص مغز و اعصاب عضو هیات علمی مرکز تحقیقات ام اس