پیشرفت های دارویی در درمان «ام اس»

1 با توجه به قرارگرفتن ایران در مدار 32درجه شمالی عرض جغرافیایی، باید دارای شیوع متوسط جهانی بیماری ام اس (20نفر در صدهزارنفر) باشد، این در حالی است که شیوع این بیماری در کشور به حدود 50 تا صدنفر در صدهزارنفر رسیده است. طبق آمار رسمی، 40هزارنفر در ایران به ام اس مبتلاهستند، این در حالی است که طبق گزارش های رسیده از مراکز درمانی، تعداد مبتلایان به ام اس 60هزارنفر است.
    2 با توجه به پیشرفت هایی که در سال های اخیر صورت گرفته، امروزه شاهدیم داروهای خوراکی نیز در دسترس مبتلایان به ام اس قرار گرفته است. لازم به ذکر است اولین داروهای بیماران مبتلابه ام اس در 1993میلادی ساخته شد و هدف آن، پیشگیری از عود و پیشرفت بیماری بود. این داروها اینترفرون ها بودند که جنبه تزریقی داشتند. در سال2000میلادی دارویی به نام «متوسانتران» ساخته شد که نوعی داروی شیمی درمانی و در مبتلایان به ام اس که کنترل بیماری آنها دشوار است، کاربرد دارد. سال2006میلادی آمپول «تای سابری» به بازار آمد که خوشبختانه به تازگی نیز در ایران ارایه شده است. این دارو ویژه کسانی است که در سیر پیشرفت بیماری هستند یا به اینترفرون ها مقاوم شده اند. در 2010میلادی اولین قرص خوراکی به نام «فینگولیمود» (جی لینا) وارد بازار شد که در ایران نیز ساخته شده و حدود یک سال است بیماران مبتلابه ام اس از آن استفاده می کنند و بیش از هزاربیمار تحت پوشش این دارو هستند. از سال2013میلادی مصرف سه داروی دیگر توسط سازمان بهداشت جهانی مورد تایید قرار گرفته است این داروها «تکفیدرا» (BG12)، «فوماراد» (دی متیل فوماراد) و «تری فلونوماید» (آباجیا) هستند. «فوماراد» بسیار ایمن است و کمترین عارضه را دارد. خوشبختانه طی ماه های آینده این دارو توسط شرکت های داروسازی ایرانی تولید می شود. همچنین داروی «تری فلونوماید» احتمالاظرف ماه های آینده وارد کشور می شود.  

«آلن توزوماب» (لمترادا) تزریقی و عوارض آن بیشتر از داروهای دیگر است، اما برتری آن در نحوه مصرف آن قلمداد می شود چرا که فرد مبتلابه ام اس دوبار در سال این دارو را تزریق می کند. گفتنی است استفاده از داروهای تزریقی و خوراکی در مبتلایان به ام اس بر اساس روند سیر بیماری و تشخیص پزشک که نشات گرفته از شرایط بیمار و سیر بیماری است، تعیین می شود. داروی دیگری که مانند اینترفرون ها مورد قبول بوده و تاثیر خوبی بر بیماران دارد، «گلاتیرامراستات» است که در ایران نیز موجود بوده و در درمان های پیشگیرانه از روند پیشرفت ام اس جلوگیری می کند.
    3 در پایان ذکر این نکته ضروری است که نمی توان گفت بیماری ام اس به طور قطعی درمان می شود چراکه در سبب شناسی آن نیز نمی توان دلیلی قطعی برای ابتلابه آن عنوان کرد، اما با توجه به پیشرفتی که در زمینه تولیدات داروهای کندکننده سیر بیماری و عدم عود مجدد صورت گرفته است، می توان امیدوار بود بیماران به نتایج مثبتی در درمان خواهند رسید. (در شرایطی که بیمار از مصرف اینترفرون ها نتیجه خوبی به دست می آورد، بهتر است دارو تغییر پیدا نکند و در صورتی که فرد نسبت به اینترفرون ها مقاوم شده یا سیر بیماری وی پیشرفت بیشتری داشته است، با نظر پزشک می تواند از سایر داروها مانند داروهای خوراکی استفاده کند.)
         
منبع: شرق ، شماره 2147 تاریخ 4/8/93، صفحه 10 (علم)نویسنده: حمیدرضا ترابی*متخصص مغز و اعصاب عضو کمیته علمی انجمن ام اس ایران