ام.اس الزاماً بیماری خطرناکی نیست

محمدعلی صحراییان» نایب رییس انجمن ام اس ایران در گفت وگو با «شرق»:«ام اس» الزاما بیماری خطرناکی نیست


تاکنون دلیل خاصی برای بیماری ام اس مشخص نشده است. در حقیقت ام اس یک بیماری چندعاملی است که عوامل محیطی، ژنتیک و گاها ویروس ها می توانند در ابتلابه آن نقش آفرینی کنند. طی دودهه گذشته شیوع ام اس در ایران به مرحله هشدار رسیده است به گونه ای که این بیماری در ایران از شیوع پایین (12 مبتلادر صدهزارنفر) به شیوع متوسط حدود 40 تا 60 مبتلادر صدهزارنفر رسیده است. در حال حاضر از سوی دیگر چشم انداز اقدامات درمانی برای کنترل حملات این بیماری، روزبه روز امیدوارکننده تر می شود. در ادامه گفت وگو با دکتر «محمدعلی صحراییان» متخصص مغز و اعصاب، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و نایب رییس انجمن ام اس ایران در مورد این بیماری را می خوانیم.
    
     به نظرم خوب است برای شروع مصاحبه ابتدا نشانه ها و علایم کلی این بیماری را بررسی کنیم.
    ام اس یک بیماری مزمن است که عمدتا جوان ها را درگیر می کند. سن شایع این بیماری 20 تا 40 سال است، اما به این معنی نیست که فقط این طیف درگیر این بیماری می شوند. شیوع این بیماری در خانم ها سه تا چهار برابر آقایان است. از نظر تقسیم بندی، این بیماری به عنوان یک بیماری خودایمنی شناخته می شود. علتش هم این است که سیستم ایمنی بدن به سیستم اعصاب مرکزی (شامل مغز و نخاع) حمله کرده و آن را غیرخودی می شناسد و این اتفاق باعث بیماری ام اس می شود. علایم این بیماری بر اساس اینکه این التهاب و حمله در چه نقاطی از سیستم عصبی اتفاق می افتد، متفاوت است. یکی از شایع ترین علایم بیماری ام اس تاری دید است که به دلیل التهابی که در عصب بینایی پدید می آید، این علامت دیده می شود. بیماری که صبح از خواب بیدار شده یا به صورت ناگهانی دچار تاری دید می شود، احساس می کند یک پرده مات جلو دیدش را گرفته یا از پشت یک شیشه مات به اشیا نگاه می کند و حرکت چشم کمی دردناک می شود. این حالت را با نام التهاب عصب بینایی می شناسیم که یکی از شایع ترین علامت هاست. دومین علامت ممکن است حسی باشد، به این ترتیب که فرد دچار احساس گزگز یا سوزن سوزن شدن در اندام ها می شود، البته هر گزگزی به معنای ابتلابه بیماری ام اس نیست. علامت بعدی اختلالات حرکتی هستند، به این معنا که بیمار دچار ضعف در اندام های تحتانی یا نیمه بدن و در نتیجه اختلال در حرکت می شود. علامت بعدی که کمتر شایع است، اختلال تعادل است که بیمار دچار عدم تعادل یا اختلال در انجام حرکات ظریف می شود. در مجموع، مواردی را که شرح دادم، شایع ترین علایم بیماری ام اس هستند، اما براساس اینکه حملات در کدام نقاط بدن اتفاق بیفتد، علایم هم متفاوت است.
    
    ...:::: به ادامه ی مطلب بروید::::....

ریشه مشکلات روانشناختی در بیماری «ام اس» و راه درمان آنها

حمایت خانواده، انطباق بهتر با پیامدهای بیماری

«ام اس» (مولتیپل اسکلروزیس) بیماری ای است که معمولادر سنین جوانی افراد را مبتلامی سازد، یعنی زمانی که فرد آماده برنامه ریزی برای زندگی اجتماعی، اشتغال و زندگی خانوادگی است. معمولا، بیماری با علایمی مانند تاری چشم، بی حسی و گزگز بدن و ضعف اندام ها خود را نشان می دهد و وقتی فرد به پزشک مراجعه می کند، با واقعیتی مواجه می شود که پذیرش آن برای بسیاری، بسیار سخت و دردناک است. عکس العملی که افراد در برخورد با تشخیص ام اس نشان می دهند، مشابه واکنشی است که در روبه روشدن با هر حادثه آسیب زننده و توام با فقدان و از دست دادن، پیش می آید، یعنی فرد از مجموعه ای از مراحل شوک و انکار بیماری، خشم نسبت به دنیا، خود و دیگران، چانه زنی و امید برای بازگشت به سلامتی، افسردگی و در نهایت پذیرش بیماری، عبور می کند. این مراحل الزاما پشت سر هم پیش نمی آیند. خیلی از اوقات، بیمار تا مدت ها در یک مرحله باقی می ماند یا بین این حالات، رفت وبرگشت می کند. ادامه بیماری، شخص را با احساسات و افکار ناراحت کننده دیگری روبه رو می سازد. از آنجا که به خاطر مسایلی مانند دوره های عود بیماری، خستگی، مشکلات حرکتی (در صورت وجود) و افت توان ذهنی و شناختی، دیگر انجام فعالیت های شغلی، خانوادگی و اجتماعی به صورت قبل میسر نیست، فرد دچار حس گناه، بی ارزشی و اضطراب می شود و خود را از دیگران جدا می بیند و احساس تنهایی می کند. تغییر نقش وی نسبت به گذشته، باعث افت اعتمادبه نفس وی می شود و او را با سوالات اساسی در مورد هویت خود و معنای زندگی اش مواجه می سازد.
    یکی از مسایلی که باعث مشکل در انطباق مناسب افراد با بیماری ام اس می شود، پیش بینی ناپذیری سیر بیماری است. معمولا، عود علایم، باعث اختلال عملکرد و آشفتگی روحی بیمار شده و با بهبود علایم، فرد مجددا به آینده امیدوار می شود. هربار عود مجدد بیماری، به بلاتکلیفی فرد دامن می زند و احساس کنترل او را بر زندگی خود کمتر می کند.
    ماهیت بیماری، عواقب اجتماعی ناشی از آن، داروهای مصرفی و بعضی عوامل دیگر باعث می شوند که میزان افسردگی در بیماران ام اس، چند برابر افراد دیگر جامعه باشد. درواقع حداقل 50درصد بیماران در طول زندگی خویش، افسردگی را تجربه می کنند و این اختلال، خود باعث ناتوانی بیشتر آنها در کنارآمدن با شرایط می شود. مهم است که بدانیم اختلال افسردگی با احساس غم و غصه متفاوت است. زمانی که فرد با یک فقدان یا شرایط سخت مواجه است به صورت طبیعی دچار غم می شود. معمولا، این احساس گذراست و پس از مدتی ناپدید می شود و شخص، مجددا فعالیت و لذت بردن از اتفاقات زندگی را دوباره شروع می کند. اما گاهی خلق غمگین وی برای مدتی طولانی ماندگار می شود، فرد دیگر علاقه ای به فعالیت های معمول زندگی احساس نمی کند، خواب و اشتهایش دچار تغییر شده و خسته و فاقد انرژی می شود یا برعکس، بی قرار و کلافه می شود. به تدریج ممکن است حالات دیگری از قبیل احساس ناامیدی، بی ارزشی و افکاری درباره مرگ و خودکشی در او ایجاد شوند که مجموعا پریشانی زیادی برای شخص به بار می آورند و عملکرد او را در زمینه های مختلف مختل می سازند. این علایم، نشان دهنده اختلال افسردگی است که همانند دیگر بیماری ها، نیازمند مراجعه به پزشک و درمان مناسب است. میزان سازگاری فرد با شرایط ناخوشایند، به عوامل مختلفی بستگی دارد. درواقع، هر انسانی در برخورد با مسایل، به شیوه خاص خود عمل می کند. عموما مقابله با مشکلات به دو شیوه انجام می شود: در حالت اول یا مقابله مساله مدار، فرد روی مشکل تمرکز کرده و سعی می کند موقعیت را برای خود تعریف کند و راه حل های در دسترس برای بهترکردن شرایط را یافته و بررسی و امتحان کند. در حالت دوم یا مقابله هیجان مدار، فرد به جای تغییر موقعیت مشکل زا، سعی می کند احساسات منفی ناشی از آن را در خود تسکین دهد. برای مثال تلاش می کند به موقعیت ناخواسته توجه نکرده و حواس خود را به مسایل دیگر معطوف کند یا از دیگران درخواست حمایت عاطفی کند یا به کارهایی مانند ورزش کردن یا مصرف دارو و مواد روی آورد. معمولاافرادی که برای برخورد با مشکلات از شیوه های مبتنی بر حل مساله استفاده می کنند با بیماری نیز سازگاری بهتری دارند و کمتر دچار افسردگی می شوند. حمایت خانواده نیز در انطباق بهتر فرد تاثیر زیادی دارد. افرادی که از حمایت خانوادگی و اجتماعی خوب و مناسبی برخوردارند، شرایط دشوار را راحت تر تحمل می کنند. تغییر در نحوه نگرش و نوع نگاه به دنیا و ساختار هستی یکی از احتیاجات پایه ای بیماران مزمن، برای سازگاری بهتر با بیماری است. آنچه در دنیای امروزه مرسوم است، این است که انسان ها معمولاارزش خود را براساس داشته ها و توانایی های خود می سنجند. این در حالی است که بسیاری از اتفاقات در کنترل آنها نیست و بنابراین خیلی اوقات، باوجود تلاش به کاررفته توسط فرد، نتایجی که به دست می آیند مطابق میل وی نیستند. پذیرش زندگی، آنگونه که هست و سعی به ارزش گذاری خود و دیگران بر مبنای نوع تعامل و برخوردها در زندگی و میزان تلاش به کاررفته، همراه با انعطاف پذیری و قبول ضعف های خود، می تواند در افزایش عزت نفس و شادمانی فرد، دارای تاثیر بسزایی باشد.
    علاوه بر آن، بیماران می توانند از طریق راهکارهای مختلفی مانند ورزش کردن، حفظ و پیشبرد روابط اجتماعی، تقویت معنویت، حفظ امید، شوخ طبعی و مثبت نگری، عضویت در گروه های حمایتی، نوشتن و صحبت کردن با افراد مورد اعتماد درباره افکار و احساسات خود، به کارگیری شیوه های کاهش دهنده ادراک فشار روانی، مثل دعا و مناجات، یوگا، مدیتیشن و آرام سازی عضلات و... در حفظ روحیه خود کوشا باشند. بعضی از تحقیقات انجام شده نشان داده اند که یادگیری و استفاده از شیوه های مقابله با استرس، می تواند در کاهش عود حملات بیماری ام اس تاثیر داشته باشند. بسیاری از اوقات، افراد جهت مقابله بهتر با احساسات منفی نیازمند کمک هستند. اکثرا اشخاص با بروز علایم جسمی مشکوک یا ناراحت کننده، برای بررسی و درمان به پزشک مراجعه می کنند. اما وقتی با مشکلات خلقی و رفتاری مواجه می شوند، میزان جست وجو برای درمان و پیگیری آن خیلی کاهش می یابد. بررسی ها نشان داده اند که تنها نصف افرادی که دچار علایم افسردگی می شوند، در جست وجوی درمان برمی آیند. این رفتار، بر مبنای عوامل مختلفی صورت می پذیرد. خیلی اوقات، مردم فکر می کنند باید این مشکلات را خودشان رفع کنند و یاری گرفتن از متخصصان را نشانه ضعف و ناتوانی خود در برخورد با این مسایل می دانند. از طرف دیگر خیلی از ترس ها، مانع از مراجعه به متخصصان در این زمینه می شود. برای مثال، افراد نگرانند وقتی نزد روانشناسان و روانپزشکان می روند، برچسب ابتلابه بیماری روانی بر آنها زده شود. بعضی نگران عوارض دارویی مثل خواب آلودگی، چاقی یا وابستگی به داروهای اعصاب و روان هستند. این در حالی است که همانند هر بیماری دیگر، بی توجهی به آن یا فرار از روبه رو شدن با آن، مشکل را حل نکرده و بلکه باعث تداوم و مزمن شدن و گسترش آن به حیطه های مختلف زندگی می شود. فرد، در روابط خانوادگی و اجتماعی خود دچار مشکل شده و گاهی برای تسکین علایم به خوددرمانی با داروهای آرامبخش یا مصرف مواد روی می آورد. خیلی وقت ها شاهدیم که وجود مشکلات روانپزشکی در یک فرد، تا مدت ها کل خانواده را تحت الشعاع خود قرار می دهد. معمولادر بین عموم مردم، میان بیماری های با علایم رفتاری و بیماری های با علایم جسمی، جداسازی صورت می گیرد که این تقسیم بندی درستی نیست. در واقع این دو با هم دارای ارتباط کاملانزدیک و به هم پیوسته هستند و بلکه بروز هر دسته از این علایم، نشان دهنده تهدید سلامتی کلی انسان است. برای مثال بسیاری از بیماری های با تظاهرات جسمی مانند بیماری های مغزی، غددی و هورمونی با علایم روانشناختی همراه هستند یا مثلااختلال افسردگی در صورت عدم درمان، با عوارضی از قبیل تشدید خستگی و مشکلات خواب، حافظه و تمرکز، تضعیف سیستم ایمنی و افزایش پاسخ های التهابی در بدن همراه بوده و باعث تشدید بیماری های مختلف مانند مشکلات قلبی -عروقی، سرطان، بیماری های روماتیسمی، ام اس و... می شود و پاسخ آنها را به درمان مختل می سازد. بنابراین، توجه به علایم خلقی و رفتاری در بیماری ام اس مانند هر بیماری دیگر، در کل، برای حفظ سلامت فرد، دارای اهمیت اساسی است و به بیماران توصیه می شود در صورت بروز این مشکلات، در اسرع وقت به پزشکان متخصص در این زمینه مراجعه کنند.
  
     
منبع:  روزنامه شرق ، ش 2027 تاریخ 8/3/93، نویسنده: فرناز اعتصام*متخصص اعصاب و روان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

گلایه از درجه بندی بیماران ام اس

بیماران ام اس جزو شهروندان درجه یک کشور محسوب نمی شوند و داروهای این بیماران در بیشتر موارد به سختی در اختیار آنها قرار می گیرد. به گزارش«وطن امروز» حسین کاکاوند دبیر جشنواره فرهنگی- هنری ام اس با اشاره به وضعیت کنونی بیماران ام اس اظهار داشت: جشنواره فرهنگی- هنری ام اس به این منظور برگزار می شود که بیماران ام اس بتوانند حرف ها و اعتراضات خود را بیان کنند. وی در ادامه به صحبت های رئیس جمهور اشاره کرد و بیان داشت: رئیس جمهور بیان کردند تمام مردم کشور، شهروند درجه یک هستند و طبقه بندی معنایی ندارد اما متاسفانه رئیس جمهور و دولت بیماران ام اس را از این قائده مستثنا کردند و این بیماران را جزو شهروندان درجه یک محسوب نمی کنند و هیچگونه امکاناتی در اختیار این بیماران قرار نمی دهند.
     
منبع : وطن امروز، ش 1326 تاریخ 5/3/93، ص 4 (اجتماعی)

ام اس در کدام کشورها بیشتر است؟

بیماری ام اس از جمله بیماری هایی است که در کشور ما کابوس خانمهای جوان محسوب می شود.

به گزارش نامه نیوز، این بیماری که تاثیرات عصبی شدیدی دارد در ایران و در مناطق شهری نسبت به گذشته رشد چشمگیری داشته است .
بر اساس تقسیم‌بندی‌های جغرافیایی باید در هر 100هزار نفر، سه نفر به ام‌.اس مبتلا باشند که بر اساس محاسبات اکنون باید دوهزار مبتلا به ام‌.اس در ایران داشته باشیم. این درحالی است که در کشور ما حدود 50 هزار مبتلا به ام‌اس زندگی می‌کنند و محققان و متخصصان موفق به یافتن علت این افزایش بیش از اندازه مبتلایان نشده‌اند. استان تهران و سپس استان اصفهان بالاترین آمار مبتلایان به ام‌.اس را از آن خود کرده‌اند و میانگین سنی ابتلا به ام‌.اس 20 تا 35 سال است و زنان بیشتر از مردان درگیر آن می‌شوند. 

فوبیای ترس از ام اس

ترس از بیماری ام. اس آن‌قدر شیوع پیدا کرده است که محمدحسین پاکدامن رییس بیستمین کنگره بین‌المللی نورولوژی و الکتروفیزیولوژی بالینی ایران  در اولین نشست علمی جراحان و متخصصان مغز و اعصاب به «اپیدمی شدن ترس ابتلا به ام. اس» اشاره کرد و گفت‌: « ترس از ابتلا به ام‌ اس در کشور افزایش پیدا کرده است و متاسفانه هر کس که علائمی مانند گزگز دست داشته باشد، گمان می‌کند به ام‌ اس مبتلاست و به پزشک مراجعه می‌کند، این در حالی است که چنین علائمی لزوما به معنای ابتلا به ام‌ اس نیست.»
به گزارش ایسنا ،وی همچنین افزود:«متاسفانه بیماران به پزشکان اصرار می‌کنند که آزمایش ام‌آر‌آی را برای آنها تجویز کنند، چرا که از ابتلا به ام‌ اس وحشت دارند، البته متاسفانه گاهی اوقات تکنیسین‌های رادیولوژی با دیدن نتیجه ام‌ار‌آی برای بیمار تشخیص ام‌اس می‌دهند، در حالی که تشخیص ابتلا به این بیماری، به این راحتی‌ها نیست. گاهی اوقات به علت تشخیص نادرست، برای بیماران داروهای ام‌اس تجویز می‌شود، بدون آن که آنها به این بیماری دچار شده باشند. بر اساس آمارهای جهانی، حدود یک سوم بیمارانی که ام‌اس قطعی دارند، کاندیدای درمان با داروهای ام‌اس هستند.»

در کشور ما تهران و اصفهان و به ویژه شهر مبارکه بالاترین درصد ابتلا به ام اس را به خود اختصاص داده اند.به اعتقاد بسیاری از پزشکان نورولوژیست آمار بیماران ام.اس استان اصفهان به طور میانگین، 60 نفر در هر 100 هزار نفر است که از میانگین جهانی نیز بیشتر است. در چند سال گذشته، تشکیل پرونده‏‌های فراوان بیماران ام.اس در بیمارستان‏‌های اصفهان و مقایسه آن با آمارهای کشور، موجب شده است برخی این استان را پایتخت بیماری ام اس در ایران بنامندکه البته شهر مبارکه نیز یکی از شهرهاییست که در صد ابتلا در آن از میانگین جهانی بالاتر است. 

نمودار زیر نماینگر تقسیم جغرافیایی این بیماری است.

روز جهانی مبارزه با ام اس
طبق تصویب فدراسیون بین المللی ام اس برای اولین بار، در سال ۲۰۰۹ روز ۲۷می، روز جهانی ام اس اعلام شد. هدف از این کار ، ارتقای سطح آگاهی درباره این بیماری و اهدای کمکهای مالی برای حمایت از تحقیقات ام اس بود .
در آن سال، ۴۷ سازمان فعال در زمینه ام اس این روز را در سراسر جهان جشن گرفتند . در سال ۲۰۱۱ نیز ۲۵می روز جهانی ام اس در ۵۰ کشور جهان جشن گرفته میشود .
در این روز کشورهای گوناگون، با برنامه های مختلف سعی در ارتقای سطح آگاهی عموم و نیز جذب کمکهای مالی برای انجمن ام اس خود میکنند.
ام اس بدون درمان مشخص
فلج چندگانه یا اِسکلروزِ چندگانه که با نام اختصاری اِم‌اِس یا MS نیز شناخته می‌شود، یک بیماری التهابی است که در آن غلاف‌های میلین سلول‌های عصبی در مغز و ستون فقرات آسیب می‌بینند. این آسیب دیدگی در توانایی بخش‌هایی از سیستم عصبی که مسئول ارتباط هستند اختلال ایجاد می‌کند و باعث به وجود آمدن علائم و نشانه‌های زیادی،از جمله مشکلات فیزیکی، روانی و در برخی موارد مشکلات روانپزشکی شود.
ام‌اس به چند شکل ظاهر می‌شود و علائم جدید آن یا به صورت حملات مرحله‌ای (به شکل برگشتی) یا در طول زمان (به شکل متناوب) اتفاق می‌افتد. ممکن است در بین حملات نشانه بیماری به کلی از بین برود؛ با این وجود مشکلات عصبی دائمی مخصوصا با پیشرفت بیماری در مراحل بعدی به طور مداوم اتفاق می‌افتد.
اگرچه علت بیماری مشخص نیست اما مکانیزم اصلی آن تخریب توسط سیستم ایمنی بدن و یا اختلال در سلول‌های تولید کننده میلین می‌باشد. دلایل ارائه شده در مورد این مکانیزم‌ها شامل عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی مانند عفونت می‌باشد.
معمولاً ام‌اس بر اساس نشانه‌ها و علائم و نتایج آزمایش‌های پزشکی تشخیص داده می‌شود. درمان مشخصی برای ام‌اس وجود ندارد. درمان‌های موجود به منظور بهبود عملکرد بدن پس از هر حمله و جلوگیری از حملات جدید صورت می‌گیرد.
اگرچه داروهایی که برای درمان ام‌اس تجویز می‌شود اندکی موثرند اما دارای اثرات جانبی هستند و تحمل آن دشوار است. با وجود اینکه شواهدی در مورد اثربخشی درمان‌های جایگزین ام‌اس وجود ندارد، بسیاری از مردم به دنبال آن درمان‌ها هستند. پیش بینی نتیجه دراز مدت درمان بسیار دشوار است، اما نتیجه قابل قبول بیشتر در زنان، افرادی که در سنین پایین تر به این بیماری مبتلا شده‌اند، افرادی که در آن‌ها دوره‌های عود مشاهده می‌شود و افرادی که آن‌ها در مراحل اولیه حمله‌های کمی را تجربه کرده‌اند مشاهده می‌شود.
امید به زندگی افراد دارای ام‌اس ۵ تا ۱۰ سال کمتر از دیگران است. از سال ۲۰۰۸، بین ۲ تا ۲٫۵ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا شده‌اند، این در حالی است که نرخ ابتلا در بخش‌های مختلف جهان و در بین جوامع مختلف تفاوت آشکاری دارد.

کشورهای پیشرفته و آمار بالای ام اس

معمولا کشورهای اروپایی و آمریکا مانند بیماری سرطان در ام اس نیز سرآمدند و در صد ابتلا و حتی مرگ و میر در این کشورها بالاست.
تصویر زیر بیانگر گستردگی ابتلا به این بیماری در سطح جهان بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی است.

برای تصویر بزگتر روی آن کلیک کنید. 

جدول زیر نیز بیانگر میزان مرگ و میر بر اثر ام اس در این کشورها بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی است.

ردیف	کشور	مرگ و میر در هر صد هزار نفر
1	آلبانی	2.8
2	نروژ	1.4
3	دانمارک	1.4
4	انگلیس	1.3
5	لیتوانی	1
6	سوئد	0.9
7	لهستان	0.9
8	فنلاند	0.9
9	کانادا	0.9
10	آمریکا	0.9

 منبع: خبرآنلاین