وقتی ویروسها به دستگاه عصبی حمله می کنند

بیماری MS یک بیماری دستگاه عصبی مرکزی است، در این بیماری پوشش محافظ اعصابی که در داخل و اطراف مغز نخاع قرار دارند، تخریب می شود که این خود باعث ایجاد طیف گسترده ای از علائم مثل از دست رفتن کنترل عضلات و اختلالات بینائی می شود.
    این بیماری در زنان شایعتر از مردان بوده و همچنین در نقاطی از دنیا مثل اروپای شمالی، آمریکا و کانادا نیز از شیوع بالاتری برخوردار است. همچنین افرادی که در خانواده خود بیمار مبتلابه MS دارند، ریسک بالاتری برای ابتلابه این بیماری نسبت به سایر افراد دارند.    
    علت بروز ام اس
    تاکنون دلیل پیدایش این بیماری مشخص نشده است ولی به نظر می رسد که بروز این بیماری ارتباطی با پاسخهای خود ایمنی داشته باشد. چیزهائی مثل یک ویروس ممکن است باعث تحریک سیستم ایمنی شده و بدن را وادار به تولید پادتنهائی کند که به اشتباه به عناصر خودی بدن حمله می کنند، در بیماری MS این پادتنها به میلین (Myelin) که پوشش اعصاب است، حمله کرده و آنها را نابود می کنند. میلین باعث می شود که پیامهای عصبی به سرعت در طول عصب منتقل شود. حال اگر این ماده تخریب شود بر روی عصب نقاطی بدون میلین به نام پلاک بوجود می آید و با گسترش این پلاکها انتقال پیام عصبی در طول عصب کند شده یا با مشکل مواجه می شود که خود باعث بروز علائم بیماری MS می شود.
    البته علاوه بر ویروس، محققان معتقدند که پاسخهای خود ایمنی (یعنی عملکرد دستگاه ایمنی علیه میزبان و نه یک عامل خارجی) می تواند در اثر عوامل محیطی یا ژنتیکی نیز اتفاق بیفتد.    
    علائم بیماری
    بیشتر بیماران در سنین 20 تا 40 سال متوجه علائم بیماری MS می شوند. نوع این علائم و چگونگی پیشرفت آنها نیز بستگی به محل پلاکها در دستگاه عصبی مرکزی بیمار دارد. آسیب میلین مربوط به اعصابی است که پیام عصبی را به ماهیچه ها می برند باعث ایجاد علائم حرکتی می شود ولی درگیری اعصابی که باعث انتقال حس می شوند، سبب اختلال حواس مربوطه می شود.
    علائم معمولابا خستگی غیرقابل توضیح و گنگ شروع می شود و بدنبال آن ضعف کلی بدن ایجاد می گردد البته این ضعف ممکن است فقط در یک پا یا یک دست رخ دهد. بعضی از بیماران دچار تاری دید و یا دید دوگانه (دو بینی) می شوند. همچنین علائمی مثل کرختی و سوزن سوزن شدن صورت، دستها و پاها، بدن، اختلال تعادل، لرز گیجی، اختلال در بلع یا اختلال در صحبت کردن، از بین رفتن کنترل مثانه هم مشاهده می شود.
    بیماران زیادی که مبتلابه MS می باشند، دچار درد مزمن هم هستند و گروه کمی از این بیماران دردهای حاد را نیز تجربه می کنند که این دردهای حاد، ناگهانی و شدید بوده و اغلب در صورت یا ناحیه کمر ایجاد می شوند.
    روند بیماری MS کلاغیرقابل پیش بینی است. این بیماری دارای مرحله علامتدار و فعال و مرحله نهفته است. بعضی از بیماران پس از مرحله علامتدار و فعال بیماری وارد یک مرحله نهفته طولانی می شوند که در آن علائم بسیار خفیف است ولی بعضی دیگر با وارد شدن در هر مرحله فعال، طول مدت مرحله نهفته آنها کوتاهتر و کوتاهتر می شود یا کلاوارد مرحله نهفته نمی شوند. این بیماران که فاز نهفته کوتاهی دارند، به احتمال بیشتری دچار ناتوانی های دائمی مثل فلج می شوند.
    گرما و استرس هم می توانند باعث بدتر شدن علائم بیماری شوند. بسیاری از بیماران مبتلابه MS افسرده هم می شوند گرچه محققان مطمئن نیستند که آیا افسردگی از علائم این بیماری است و یا فقط پاسخی به یک بیماری مزمن به شمار می رود. بیماری MS بطور کلی تاثیری بر روی طول عمر بیمار ندارد.    
    تشخیص بیماری
    پزشکان موقعی به MS مشکوک می شوند که بیمار نسبتاً جوان با علائم حرکتی یا حسی که مرتباً حالت فعال و سپس خفته بخود می گیرد مواجه شوند. پزشکان مانند هر بیماری دیگری باید یک تاریخچه پزشکی دقیق را در کنار معاینه فیزیکی فرد قرار داده تا بتوانند به تشخیص MS نزدیک شوند. البته برای رسیدن به یک تشخیص قطعی باید مجموعه ای از تستها را برای کنار گذاشتن سایر بیماریهای مشابه انجام داد. بهترین وسیله برای نشان دادن نقاطی از دستگاه عصبی مرکزی (مغز و نخاع) که میلین در آنها از بین رفته است و پلاک ایجاد شده MRI است.
    پزشک همچنین ممکن است «آزمایشات پتانسیل برانگیخته» را که می توان روی اعصاب و حواس مختلف مثل بینائی، شنوایی،... انجام داد، درخواست کند. در این آزمایشات این اعصاب تحریک شده و سرعت انتقال پیام الکتریکی از آنها اندازه گیری می شود. بیماران مبتلابه MS پاسخ کندتر و آهسته تری نسبت به تحریک اعصاب از خود نشان می دهند. پزشک همچنین ممکن است آزمایش بررسی مایع مغزی- نخاعی (که از طریق کمر این مایع گرفته می شود و بر روی آن آزمایشاتی انجام می گیرد) را درخواست نماید. مایع مغزی- نخاعی در افراد مبتلابه MS حاوی سطوح بالای پروتئین و گلبولهای سفید بالاتر از حد معمول است.    
    درمان بیماری
    هنوز درمان قطعی برای MS پیدا نشده است. امروزه ترکیب درمان داروئی و درمان فیزیکی برای کاهش علائم یا حتی به مرحله نهفته بردن بیماری توصیه می شود. درمان بیماری MS توسط یک تیم شامل متخصص مغز و اعصاب و متخصص درمان فیزیکی انجام می گیرد. استفاده از داروهای استروئیدی مثل متیل پردنیزون و پردنیزون برای تخفیف علائم بیماری مفید است. البته اگر در یک دوره کوتاه مدت مصرف شوند. استروئیدها همچنین می توانند بهبود اشکالات بینائی در این بیماران کمک کنند.
    سایر داروها مثل «بتااینترفرون» و «گلاتیامر» هم می توانند تعداد حمله های حاد بیماری را کاهش دهند. داروهای اخیر که تزریقی هستند باعث جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به پوشش اعصاب میلین می شوند. سایر داروها هم ممکن است برای رفع علائم همراه بیماری مثل افسردگی، مشکلات ادراری و یا اسپاسم عضلات مورد استفاده قرار گیرند. اسپاسم عضلات بخوبی به تزریق «سم بوتولینوم» پاسخ می دهد که با رفع اسپاسم، درد ناشی از آن نیز برطرف می شود.
    بیماران با مشکلات شدید مثانه ممکن است برای تخلیه ادرار خود به نصب لوله ادراری نیاز پیدا کنند. درمانهای فیزیکی و شغلی نیز به بیمار کمک می کند که محدوده حرکات خود، قدرت عضلات و انعطاف پذیری آنها را حفظ کنند و همچنین تکنیک هائی را برای جبران اختلال هماهنگی بین حرکات در تعادل را بیاموزند تا بتوانند علیرغم ناتوانائی هائی که دچار آن شده اند، کارکرد خود را حفظ کرده و به شغل خود ادامه دهند. برای رفع خستگی نیز علاوه بر بعضی از داروها، تنظیم روش زندگی خود برای قرار دادن دوره های مکرری از زمان برای استراحت و تجدید قوامیتواندمفیدباشد.  
    چند نکته مهم
    هنوز محققان راهی را که بتوان از ابتلابه MS جلوگیری کرد، پیدا نکرده-اند. اگر فردی تشخیص MS روی او گذاشته شد، در قدم اول و مهمترین مورد حمایت خوب خانواده، دوستان و اعضای تیم درمانی از وی می-باشد تا او خود را تنها احساس نکند. البته نکاتی را هم خود بیمار مبتلابه MS باید رعایت کند از جمله استفاده از یک روش صحیح و سالم برای زندگی، مصرف منظم داروهای تجویز شده، برنامه منظم برای فعالیت فیزیکی و ورزش، داشتن استراحت به میزان کافی که می تواند فرد را به وضعیت بهتری از سلامت هدایت کند.
    همچنین کاهش سطوح استرس بیمار می تواند در کاهش علائم بیماری موثر باشد. همچنین اجتناب از فعالیت زیاد در محیط های آزاد خصوصا در هوای زیاد گرم که می تواند باعث تشدید بیماری شود، لازم است. حمام سونا، دوش آب گرم همگی می توانند باعث بدتر شدن علائم ام اس شوند.  
    نوار مغز چیست؟
    نوار مغز یا ثبت فعالیت الکترونیکی مغز و بررسی الگوی امواج مغزی می تواند برای ارزیابی کارکرد مغز در بعضی از بیماریها مورد استفاده قرار گیرد. الکترودهای فلزی بر روی نقاط متفاوت پوست سرقرار گرفته و امواج مغزی را دریافت می کنند یک ماشین پلی گراف (چندثبتی) کار ثبت امواج را برروی کاغذ انجام می دهد و البته در بعضی موارد اطلاعات به یک کامپیوتر منتقل شده بر روی صفحه نمایشگر نشان داده می شود.
    به طور متوسط انجام یک نوار مغز حدود 45 دقیقه طول می کشد (بین 90-30دقیقه) امروزه انواعی از دستگاه های ثبت نوار مغز تولید شده است که بیمار به راحتی می تواند به اطراف حرکت کرده و فعالیت های عادی روزانه خود را انجام دهد در حالی که دستگاه مشغول ضبط امواج مغزی است.
    نوار مغز برای ارزیابی بیماران مبتلابه تشنج، گیجی و کاهش سطح هوشیاری، ضربه سر و دیگر شرایطی که ممکن است، به علت اختلال در کارکرد مغز ایجاد شوند، درخواست می شوند. همچنین این وسیله برای کمک به تشخیص بعضی از بیماری های مغزی که باعث بدتر شدن کارکرد روانی فرد (مثل فراموشی یا نسیان) و یا اختلال کارکرد مغزی می شوند مفید است. همچنین گاهی در بیماری های کلیوی یا کبدی شدید نیز که باعث اختلال کارکرد مغزی (آنسفالوپاتی) می شوند، می توان از این وسیله استفاده کرد.
    آمادگی و شرایط لازم برای انجام نوار مغز:
    در بسیاری از موارد برای انجام نوار مغز هیچ گونه آمادگی نیاز نیست. ولی گاهی برای انجام EEG (نوار مغز) پزشک توصیه می-کند که فرد خود را محدود کرده و در شرایط کم خوابی برای انجام تست مراجعه کند. این حالت که بیشتر در مبتلایان به بیماری صرع و گاهی در سایر اختلالات توصیه می شود، باعث می گردد که اختلال به طور واضح تری در نوار مغزی خود را نشان دهد.
    فرد در حالی که نشسته و یا بر روی تخت خوابیده است، تکنسین الکترودهای کوچکی را به سر او وصل می-کند. گرچه برای انجام این تست نیازی نیست سر تراشیده شود ولی باید سر کاملاتمیز بوده و محلی که الکترود قرار می-گیرد باید از هرگونه چربی اضافه پاک باشد. ممکن است از ژل مخصوص در محل اتصال، الکترود استفاده شود تا امواج مغزی به راحتی بتوانند توسط آنها دریافت شوند.
    پس از دریافت امواج توسط الکترودها آنها به ماشین پلی گراف فرستاده شده و بر روی کاغذ ثبت می شوند. در هنگام انجام نوار مغز تکنسین ممکن است از شما بخواهد چشم های خود را باز یا بسته کنید و یا اینکه به سرعت نفس بکشید و یا تنفس عمیق انجام دهید. گاهی فرد در مقابل نور درخشان و چشمک زن قرار می گیرد. در موارد خاص نیز انجام نوار مغز حتی پس از به خواب رفتن بیمار ادامه می یابد.
    این آزمایش، کاملاایمن بوده و فقط گاهی در افراد مبتلابه صرع در اثر تحریک مغز (مثلادر اثر نور درخشان و چشمک زن و یا تنفس های عمیق و سریع) می تواند باعث تشنج شود

درمان دارویی بی‌خوابی

مقدمه تخمین‌زده می‌شود که بی‌خوابی مزمن، 10 آمریکایی‌ها را مبتلا می‌سازد. بی‌خوابی گذرا می‌تواند حدود 30 جمعیت را مبتلا کند...بین 69 - 50 از بیماران تحت درمان طبی، معیارهای تشخیصی بی‌خوابی را پر می‌کنند. اغلب بیماران، خودشان اختلالات خواب را مطرح می‌کنند. مشکلات مربوط به خواب با پرسش‌های دقیق، معاینه بالینی متمرکز و در صورت لزوم، بررسی‌های آزمایشگاهی مشخص می‌شوند. عادات خوابیدن و بیدار شدن از خواب پریدن، علایم روزانه، بیماری‌های همزمان طبی و روانی، داروها و عادات زندگی مرتبط با بی‌خوابی را باید مورد ارزیابی قرار داد. علایم حیاتی و معاینات سر و گردن، قلب، ریه‌ها، اندام‌ها و معاینه عصبی برای تشخیص بیماری‌های طبی و هرگونه اختلالات خواب که فرد را مستعد بی‌خوابی می‌کنند (از جمله آپنه خواب و مشکلات راه‌های هوایی فوقانی) ضرورت دارند. پرسشنامه‌ها و چک لیست‌های مربوط به خواب هم مفید هستند. ارجاع به یک متخصص خواب به جهت پلی‌سومنوگرافی را می‌توان در صورت شک به آپنه خواب، خواب آلودگی مفرط در طول روز و یا عدم پاسخدهی به درمان‌های رفتاری یا دارویی اولیه مدنظر قرار داد.
معیارهای بی‌خوابی که در ویرایش دوم طبقه‌بندی بین‌المللی اختلالات خواب (2-ICSD)⁽¹⁾ آورده شده‌اند، شامل اختلال در شروع یا ادامه خواب، بیدار شدن زودهنگام و یا تداوم کیفیت پایین و نامطلوب خواب هستند. این مشکلات علیرغم وجود فرصت و شرایط کافی برای خواب ایجاد می‌شوند. این اختلالات با حداقل یکی از موارد زیر همراهی دارند: ضعف و خستگی، اختلال در توجه، تمرکز یا حافظه، اختلال کارکرد اجتماعی یا روانی و یا عدم موفقیت تحصیلی، اختلالات خلق یا تحریک‌پذیری، خواب‌آلودگی در طول روز، کاهش انرژی و انگیزه، مستعد بودن به تصادفات رانندگی یا خطاهای کاری، سردردهای تنشی، علایم گوارشی در واکنش به کمبود خواب و یا وجود نگرانی و دغدغه در مورد خواب.

داروهای نسخه‌ای

داروهای خواب‌آور غیربنزودیازپینی قابلیت انتخابی بیشتری دارند تا بنزودیازپین‌ها. احتمال سوءمصرف و عوارض جانبی این داروها کمتر از بنزودیازپین‌ها است اما همچنان مصرف آنها را در برخی بیماران محدود می‌کند. این عوارض شامل عوارضی نادر اما وخیم از جمله آنافیلاکسی، آنژیوادم و رفتارهای پیچیده مرتبط با خواب می‌شود (همانند رانندگی هنگام خواب، تلفن‌ زدن در خواب و آماده کردن و خوردن غذا در خواب). اثر این داروها بر حافظه و عملکرد روانی- حرکتی و احتمال سوءمصرف آنها همگی جزء دغدغه‌های مربوط به آنها هستند (جدول 3).

بنزودیازپین‌ها و خواب‌آورهای غیربنزودیازپینی برای درمان کوتاه‌مدت بی‌خوابی موثر هستند. این مساله مطرح شده است که این داروها ممکن است برای درمان طولانی‌مدت‌تر هم موثر باشند. مشخص نیست که آیا خواب‌آورهای غیربنزودیازپین جدیدتر، مزیتی نسبت به بنزودیازپین‌های قدیمی‌تر دارند یا خیر. همچنین نگرانی‌هایی در مورد نسبت خطر به فایده آنها در بیماران سالمند وجود دارد.

راملتئون (روزرم)⁽¹⁾ یک آگونسیت گیرنده ملاتونین است. این دارو قدرت اتصال زیادی به گیرنده‌های MT1 و MT2 دارد اما چسبندگی آن به MT3 کم است. این دارو قدرت اتصال قابل توجهی به سایر گیرنده‌های دخیل در خواب ندارد. ملاتونین درون‌زاد موثر برگیرنده‌های MT1 و MT2 به نظر می‌رسد که در حفظ ریتم سیرکادین طی چرخه خواب و بیداری طبیعی دخیل باشد. عملکرد راملتئون برای گیرنده‌ها به نظر می‌رسد که در قابلیت خواب‌آوری آن نقش داشته باشد. این دارو شروع اثری سریع و نیمه عمر بین 8/0 تا 2 ساعت دارد و دوز آن 8 میلی‌گرم است.

این دارو معمولا به خوبی تحمل می‌شود. عوارض جانبی شایع آن شامل سردرد، خواب آلودگی، سرگیجه، ضعف و تهوع (3) است. در کارآزمایی‌های بالینی، 5 از بیماران مصرف دارو را به دلیل عوارض جانبی آن قطع کردند. این دارو نباید در بیماران مبتلا به بیماری‌های کبدی شدید مصرف شود. ضدافسردگی‌ها و آنتی‌سایکوتیک‌های خواب‌آور را نیز در صورتی که بی‌خوابی همراه با بیماری‌های روانی همزمان رخ دهد، می‌توان مدنظر قرار داد (جدول 4). عوارض جانبی و افزایش تداخلات دارویی ممکن است استفاده از این داروها را محدود کند. خطر خودکشی با داروهای ضدافسردگی از دغدغه‌ها است. احتمال سوء مصرف این داروها نسبت به بنزودیازپین‌ها یا خواب‌آورهای غیربنزودیازپینی کمتر است. به دلیل عوارض جانبی آن، کوئتیاپین را تنها باید در صورت شکست مداخلات اولیه و ثانویه مدنظر قرار داد.

داروهای ضدتشنج ممکن است در درمان بی‌خوابی موثر باشند (جدول 5). گاباپنتین، به نظر می‌رسد که میزان خواب با موج آهسته (مرحله N3) را افزایش می‌دهد و کیفیت خواب را در بی‌خوابی اولیه بهبود می‌بخشد. با وجود این درباره عوارض جانبی آن از جمله ایجاد تحمل، وابستگی، سوءمصرف، دلیریوم، کابوس‌ها و توهم‌های شبانه و اختلال حافظه که در مقالات گزارش می‌شوند، نگرانی وجود دارد. پره‌گابالین، خواب و اضطراب را در بیماران دچار اختلالات اضطرابی منتشر و خواب و درد را در بیماران مبتلا به فیبرومیالژی بهبود بخشید.

تیاگابین خواب با موج آهسته را در بی‌خوابی اولیه افزایش داد، اما سایر پارامترها را بهبود بخشید. بیماران، سرگیجه، تهوع، خواب‌آلودگی، سردرد و اضطراب را گزارش کردند. علایم روزانه با دوز 10 میلی‌گرم نسبت به دارونما بدتر بودند. تیاگابین خواب با موج آهسته را در افراد مسن افزایش داد اما علایم شبانه یا روزانه را بهبود بخشید. عوارض جانبی و کاهش هوشیاری با دوز 8 میلی‌گرم رخ دادند. مطالعه سومی اثرات مثبت آن را در بی‌خوابی اولیه نشان داد. افزایش خواب با موج آهسته و بهبود تداوم خواب با دوزهای بالاتر و به صورت وابسته به دوز مشاهده شد. بهبود علایم روزانه، نسبی بود. عوارض جانبی هم در دوزهای بالا بدتر شدند. مطالعات کاملتر برای روشن‌تر کردن اثربخشی و ایمنی این دارو لازم است.

بنزودیازپین‌ها به گیرنده گابا متصل می‌شوند. این داروها، اثرات خواب‌آور، آرام بخش، شل‌کننده عضلانی و ضدتشنج دارند. این داروها عوارضی از جمله ایجاد تحمل و علایم قطع، رفتارهای پیچیده خواب و اختلالات شناختی ایجاد می‌کنند (جدول 2).

داروهای بدون نسخه و مکمل‌ها

یک مقاله مروری جدید، شواهد مربوط به گل ساعتی، سنبل کوهی، درخت مرمکی، خشخاش، بابونه، بادرنجبویه، گیاه سنت‌جان، فلفل کاورا، کاهوی وحشی، ریشه پاترونیا، نسل اول آنتاگونسیت‌های گیرنده هیستامین 1، کلسیم، ویتامینA، نیکوتین آمید، فینریم، ویتامین B12، ال‌ـ‌تریپتوفان، 5- هیدروکسی تریپتوفان، رژیم‌های غذایی، گیاه‌ ناتروم و گیاه یوکوکان را بررسی کرده است؛ مطالعات شاهددار تصادفی‌شده، اثربخشی برخی از این مواد را نشان دادند اما در مورد اغلب آنها، اطلاعات علمی دقیقی وجود نداشت. برخی شواهد مقدماتی اما متناقض در دسترس است که نشان می‌دهد سنبل کوهی و نسل اول آنتاگونسیت‌های گیرنده 1 هیستامین می‌توانند برای استفاده کوتاه‌مدت سودمند باشند. خطرات قابل توجهی در اثر استفاده از درخت مرمکی، فلفل کاوا و ال-‌تریپتوفان مشاهده شده است.

ملاتونین ممکن است برای بی‌خوابی ثانویه و بی‌خوابی ناشی از افزایش سن موثر باشد. یک مطالعه جدید نشان داد که ملاتونین در درمان بی‌خوابی اولیه موثر نیست. شواهد فعلی نشان می‌دهند که ملاتونین در درمان اغلب اختلالات اولیه یا ثانویه خواب موثر نیست، هرچند که برای استفاده کوتاه‌مدت ایمن است. شواهدی وجود ندارد که نشان دهد ملاتونین در بهبود اختلالات خواب ناشی از پرواز با هواپیما یا ناشی از شیفت‌های کاری موثر باشد. این ماده ممکن است با استفاده کوتاه مدت در درمان سندرم فاز تاخیری خواب سودمند باشد.

داروهای بدون نسخه شامل آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای گیاهی و مکمل‌ها هستند (جدول 6). استفاده از این داروها رایج است. یک مطالعه نشان داد که 15 از افراد برای کمک به خوابشان از داروهای بدون نسخه استفاده می‌کنند، در حالی که 11 از داروهای نسخه‌ای استفاده می‌کنند.

خلاصه

داروهای خواب‌آور می‌توانند در درمان کوتاه‌مدت بی‌خوابی موثر باشند. تعیین مشخصه‌های بی‌خوابی (شروع خواب، تداوم خواب)، طول مدت علایم (گذرا یا مزمن) و بیماری‌های همراه اهمیت دارد. در مجموع داروهای کوتاه‌اثر برای شروع خواب و داروهای طولانی‌اثرتر برای حفظ تداوم خواب به کار گرفته می‌شوند. این مساله مطرح است که داروهای خواب‌آور برای استفاده طولانی‌مدت‌تر مناسب هستند. آنتی‌هیستامین‌ها ممکن است مدنظر قرار گیرند اما اثربخشی و ایمنی آنها به حد کافی مورد مطالعه قرار نگرفته است. داروهای ضدافسردگی، آنتی‌سایکوتیک‌ها و داروهای ضدتشنج ممکن است در صورت وجود بیماری‌های همزمان یا شکست درمان‌های مرسوم سودمند باشند. شواهد اندکی در مورد اثربخشی اغلب داروهای بدون نسخه یا مکمل‌ها وجود دارد و برخی از آنها ممکن است خطرناک باشند.

سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، داروهایی را برای بی‌خوابی تایید کرده است از جمله ازوپیکلون، زالپلون، اشکال مختلف زولپیدم (رهش فوری، آهسته رهش، اسپری خوراکی و قرص‌های زیرزبانی)، استازولام، فلورازپام، کوآزپام، تمازپام، تریازولام و راملتئون. سایر داروها برای درمان بی‌خوابی به صورت تایید نشده به کارگرفته می‌شوند. تنها ازوپیکلون و راملتئون برای استفاده بلندمدت تایید شده‌اند.

بی‌خوابی مزمن، مشکلی عمده در سلامت عمومی است که میلیون‌ها نفر را درگیر می‌سازد. این مشکل خانواده‌ها و جوامع را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شواهدی در مورد اثربخشی درمان رفتاری- شناختی و آگونسیت‌های گیرنده بنزودیازپنی وجود دارد. شواهد اندکی در مورد سایر درمان‌ها وجود دارد. هنوز نکات بسیاری در مورد بی‌خوابی برای فهمیدن وجود دارد و نیاز فراوانی به آموزش بیشتر هست.

معیارهای بی‌خوابی در راهنمای تشخیص و آماری اختلالات روانی، ویرایش چهارم (DSM-IV)⁽²⁾ شامل اختلال در شروع یا ادامه خواب و یا رنج بردن از خواب نامطلوب به مدت حداقل یک ماه است. اختلالات خواب موجب دیسترس یا اختلالات بالینی واضح در زمینه‌های اجتماعی، شغلی و سایر حیطه‌های مهم کارکردی می‌شوند. طبقه‌بندی آماری بین‌المللی بیماری‌ها و مشکلات سلامت مرتبط، ویراست دهم (10-ICD)⁽³⁾ معیارهای مشابهی دارد اما اضافه می‌کند که اختلالات خواب حداقل هفته‌ای سه بار به مدت حداقل یک ماه اتفاق بیفتند.

بی‌خوابی ممکن است گذرا یا مزمن باشد. معیارهای مختلفی برای چارچوب زمانی آن وجود دارند اما 2-ICSD برای بی‌خوابی مزمن معیار حداقل 3 ماه را استفاده می‌کند. بی‌خوابی همچنین ممکن است اولیه و یا ثانویه به سایر عوامل یا بیماری‌ها باشد، بی‌خوابی را می‌توان به انواع مختلفی تقسیم‌بندی کرد (جدول 1).

بی‌خوابی گذرا، خودمحدود است. دوره کوتاهی درمان با داروهای خواب‌آور می‌تواند در صورت نیاز موثر باشد. تکنیک‌های رفتاری می‌توانند برای پیشگیری از پیشرفت به سمت بی‌خوابی مزمن موثر واقع شوند. بی‌خوابی مزمن عموما به درمان‌های دارویی و رفتاری جواب می‌دهد. داروها به عنوان مکمل درمان استفاده می‌شوند و یا هنگامی که تکنیک‌های رفتاری به تنهایی نمی‌توانند مشکل را حل کنند. داروها همچنین زمانی سودمند هستند که بیماری‌های همزمان موجب اختلال در درمان و بغرنج‌تر شدن مساله شوند.

داروهای خواب‌آور اولیه، گیاهی بودند. الکل نیز در شروع خواب نقش داشت، داروهای خواب‌آور اولیه شامل نمک‌های جرم، کلوال، پارالدئید، اورتان و سولفانول بودند. باربیتورات‌ها در اوایل قرن بیستم به کار گرفته شدند، اما در ادامه با بنزودیازپین‌ها جایگزین گشتند. تالیدومید به دلیل تراتوژنیسیته آن در دهه 1950 از بازار حذف شد.

راهکارهای آکادمی طب خواب آمریکا در شرایط خاصی استفاده از داروهای خواب‌آور را در بی‌خوابی توصیه می‌کند. این راهکارها بیان می‌دارد که داروهای مختلف در دسترس شامل داروهای بدون نسخه یا نسخه‌ای و همچنین مکمل‌ها و فرآورده‌های گیاهی را می‌توان برای کمک به درمان بی‌خوابی به کار گرفت. مداخلات رفتاری و روانشناسی موثر هستند و در درمان بی‌خوابی مزمن اولیه و همچنین بی‌خوابی ثانویه درهمه بزرگسالان در همه سنین و همچنین در مصرف‌کنندگان مزمن داروهای خواب‌آور توصیه می‌شوند. درمان اولیه باید شامل حداقل یک مداخله رفتاری باشد.

درمان کوتاه‌مدت با داروهای خواب‌آور باید درصورت امکان با درمان‌های رفتاری و شناختی تکمیل شود. انتخاب دارو باید بر اساس علایم، هدف درمان، پاسخ پیشین، اولویت بیمار، هزینه، جایگزین‌ها، بیماری‌های همزمان، کنترااندیکاسیون‌ها، تداخلات دارویی و عوارض جانبی باشد. درمان باید با داروهای کوتاه‌اثر شروع شود و در صورت موثر نبودن درمان اولیه، تبدیل به داروهای متوسط اثر شود. داروهای ضدتشنج و ضدافسردگی‌های خواب‌آور یا آنتی‌سایکوتیک‌های آتیپیک می‌توانند در صورت وجود بیماری‌های همزمان هم به دلیل مکانیسم اثر اولیه این داروها و هم به دلیل اثر خواب‌آورشان موثر واقع شوند.

داروهای آنتی‌هیستامین یا آنتی‌هیستامین ـ مسکن بدون نسخه و مواد گیاهی و مکمل‌های غذایی به دلیل فقدان نسبی داده‌های مربوط به اثربخشی و ایمنی آنها توصیه نمی‌شوند.

درمان دارویی باید همراه با آموزش بیماران باشد. بیماران باید به طور منظم پیگیری شوند. باید برای به کارگیری حداقل دوز نگهدارنده موثر داروها و قطع تدریجی آنها در صورت امکان تلاش شود. تجویز طولانی‌مدت داروها باید با پیگیری مداوم، ارزیابی مکرر اثربخشی آنها، پایش عوارض جانبی و ارزیابی بیماری‌های همزمان جدید یا راجعه همراه باشد. مصرف طولانی‌مدت داروها باید شبانه یا به صورت متناوب باشد.

راه کارهای سریع و خانگی برای از بردن جوش

اگر صبح که از خواب بیدار می شوید متوجه شوید که یک جوش در قسمتی از صورتتان سر برآورده و خصوصا اگر این اتفاق قبل از یک واقعه مهم برایتان پیش بیاید، حتما خیلی غصه دار می شوید.

اکثر افراد این حادثه غم انگیز را به نوعی تجربه کرده اند. چند روز مانده به یک مهمانی مهم، یک مراسم رسمی، جشن تولد و… انگار که طبیعت از سرلجبازی می خواهد دستمان بیندازد. حالا اگر چنین شد چه باید بکنیم؟

مرکبات: یکی از روش های متداول، گذاشتن مرکبات بر روی جوش است. اسیدسیتریک موجود در این میوه ها به خشک شدن جوش چرکی کمک می کند، در حالی که ویتامین های موجود در آنها التهاب باکتری های عفونت زا را کم می کند.
اگر در جست و جوی درمان خانگی برای این جوش ها هستید استفاده از مرکبات نقطه آغازین خوبی است. یک پرتقال یا لیمو را پوست کنده و از طرفی که آب میوه وجود دارد به پوست و روی جوش بمالید، این کار باعث می شود تا کمی احساس سوزش کنید. سپس اجازه دهید تا در معرض هوا خشک شود. تکرار این کار چندین بار در طول یک روز به شما کمک می کند تا جوش برطرف شود.

نمک دریایی: به شما کمک می کند تا باکتری های موجود در جوش های چرکی کشته شوند و منافذ پوستی پاکیزه بمانند. به این منظور کمی آب را بجوشانید. مقداری نمک دریایی را برداشته و کمی آب بر روی آن بریزید تا خمیری شکل شود. پس از آنکه خمیر سرد شد و دمای آن به دمای اتاق رسید با دست و دلبازی این خمیر را بر روی جوش قرار دهید. صبر کنید تا کاملا خشک شود و سپس محل را با آب بشویید. این عمل باعث کشته شدن باکتری ها شده و اجازه نمی دهد تا جوش چرکی در صورتتان اثر و لکه ای باقی گذارد.

خمیر دندان: اگر برای درمان جوش صورت خود خیلی عجله دارید پس باید روش سریع الاثرتری را انتخاب کنید. اگر قبل از خواب کمی خمیردندان بر روی جوش بمالید، احتمالا صبح جوش شما به مراحل پایانی عمر خود خواهد رسید و شاید هم از بین رفته باشد.

سیب: سیب رنده شده را مستقیما بر روی جو ش ها بمالید و پس از خشک شدن نه تنها به از بین رفتن باکتری های موجود در جوش های چرکی کمک می کند، بلکه جوش ها را خشک می کند.

طراحی چارچوبی برای مشارکت بخش خصوصی در درمان بیماری های صعب العل

    در این مقاله قصد دارم تا با تمرکز روی یک مثال مشخص یعنی فاینانس بهداشت و درمان به طرح این سوال بپردازم که نقش های محتمل متخصصان اقتصاد مالی (فاینانس) در مشارکت برای حل معضلات جهانی و بهبود رفاه اجتماعی چه می تواند باشد؟
    به یاد و خاطره محسن سالاری، دوست عزیزی که سرطان از ما جدایش کرد...
    بخشی از تیتر و نکاتی از محتوای مقاله از سخنرانی اندرو لو (Andrew Lo) استاد فاینانس MIT الهام گرفته شده است. هر چند خود او در سخنرانی اش وارد اکثر جزئیاتی که این جا بحث می کنیم نمی شود. موضعی که سعی می شود پیش برده شود این است که علم فاینانس در چارچوب رویکردی که در این مقاله مطرح می شود اصولا(یا حداقل صرفا) علم مربوط به شرط بندی روی بازارهای فارکس و سودبردن از قیمت گذاری نادرست یک دارایی در کسری از ثانیه و فعالیت هایی از این جنس نیست .    برعکس، از این عقیده دفاع خواهم کرد که اقتصاد مالی علم مطالعه یک کارکرد (Function) اساسی در جامعه است که توسط بازارها و نهادهای مالی انجام می شود و اصل آن توزیع ریسک ها و تخصیص منابع مالی به فعالیت هایی است که بیش ترین بهره وری را برای جامعه دارند. وظیفه متخصصان مالی هم تمرکز هرچه بیش تر روی ارتقا این کارکرد است. اگر از گزاره معروف معماران مدرنیست الهام بگیریم که «فرم از کارکرد تبعیت می کند» ، نظام مالی ایده آل هم باید در خدمت این کارکرد باشد و اگر در «فرم» فعلی مشکلی هست لزوما اصل کارکرد نباید زیر سوال برود.
    در مقدمه باید تصریح کنیم دلیل اینکه علم فاینانس باید به مکانیسم های معطوف به بهبود تخصیص منابع مالی فکر کند این است که در دنیای واقعی اصطکاک های (Frictions) مختلف باعث می شوند این منابع به صورت بهینه به فعالیت های مفید تخصیص پیدا نکنند و خروجی نظام اقتصادی از وضعیت بهینه فاصله داشته باشد. اصولاعلم فاینانس در شرایطی معنی پیدا می کند که برخی اصطکاک ها (برخی به لحاظ فنی گریزناپذیر و برخی تا حدی قابل اجتناب) در اقتصاد وجود داشته باشند. می دانیم که در دنیای تعادل عمومی Arrow-Debreu که در آن بازارها کامل هستند (قیمت های اتفاقات آینده مشخص است) و عامل ها امکان مبادله پایاپای را در هر یک از دوره های زمانی دارند و نیازی به نهادهای مالی نیست.
    به طور خلاصه سه اصطکاک یا ناکارآمدی کلیدی که باعث می شود نیاز به طراحی نهادها و ابزارهای مالی پیدا کنیم، عبارتند از:
    1) تفاوت در نقدشوندگی دارایی های مختلف و نیاز به نظام بانکی و تفاوت در بازده قراردادهای مختلف،
    2) مساله فقدان بازارها و ریسک های پوشش داده نشده؛
    3) مشکل عدم تقارن اطلاعاتی (کژگزینی و کژکارکردی ها) بین تامین کننده مالی و متقاضی منابع مالی؛
    بدون این اصطکاک ها نیاز چندانی به نظام مالی نداریم و کل محاسبات مالی به محاسبه ارزش فعلی یک جریان نقدی با نرخ بهره معلوم فروکاسته می شود که کل آن را می توان ظرف چند ساعت به هر کسی آموزش داد.
    با این مقدمه نظری، وارد سوال مشخص تری می شوم. سوال این است که در بحث درمان بیماری های خطرناک و به طور مشخص سرطان و HIV/AIDS علم فاینانس و نوآوری های مالی (Financial Innovation) چه کمک هایی می توانند بکند؟ بر اساس برداشت نویسنده از کلیت مساله، دو محور از موضوع برجسته شده است. البته تصریح می شود که ایده های مطرح شده در این مقاله کاملاابتدایی هستند و بیش تر جنبه حدس ها و مشاهداتی را دارند که ممکن است توجه علاقه مندان را به تلاش برای یافتن راه حل های ممکن معطوف کند.