طعم تلخ گرانی دارو زیر زبان بیماران

گزارش میدانی «ایران» از وضعیت بازار دارو در پایتخت

    استراتژی وزارت بهداشت، برقراری وضعیت سفید در بازار دارو است

    تازه ترین بحران در بازار دارویی کشور مربوط به هفته های اخیر است؛ جایی که نرخ ارز به یکباره دچار نوسان شد و موضوع افزایش قیمت ها و به دنبال آن «گرانی دارو» بر سر زبان ها افتاد. هرچند دولت در همان روزهای نوسانات ارزی بازار به صراحت تاکید کرد که دارو ارز مبادله ای می گیرد و قرار نیست هیچ مشکلی در تامین ارز دارویی بوجود بیاید اما گشت و گذار ما در چند داروخانه خصوصی و دولتی تهران نشان می دهد، بیماران ازاینکه برخی داروهای شان کمیاب یا نایاب شده ناراضی اند و همچنین از افزایش قیمت برخی داروها و اینکه داروی خارجی در داروخانه ها پیدا نمی شود ابراز نگرانی می کنند. البته در همین حال سخنگوی سازمان غذا و دارو در گفت و گو با« ایران» تاکید دارد کمبود دارو همیشه در بازار دارویی دنیا وجود داشته و هم اینک بطور میانگین 65قلم دارو در کشور دچار کمبود است که بزودی این کمبود مقطعی و موقت نیز حل می شود.
مسئولان و صاحبنظران این حوزه، تحولات ارزی و تغییر نرخ ارز را عامل اصلی تاخیر ثبت سفارش دارو و واردات مواد اولیه و محصول نهایی می دانند.
دکتر کیانوش جهانپور، بحران دارویی تولید داخل را قبول ندارد و معتقد است، داروهای تولید داخل به خاطر قیمت گذاری جدید شان و واردات مواد اولیه بطور مقطعی در بازار دچار کمبود شده اند و بعد از منطقی سازی قیمت بزودی بازار دارویی کشور به آرامش نسبی خواهد رسید. براساس اعلام وزارت بهداشت، 96 درصد داروهای مصرفی در کشور تولید داخل است که از این میزان 50 درصد داروها از مواد اولیه تا بسته بندی نهایی تولید داخل است و 50 درصد مواد موثره دارو نیز وارداتی است که البته فرمولاسیون و محصول نهایی در داخل تولید می شود. با وجود این، اظهارات برخی افراد در شبکه های اجتماعی حکایت از کمبود برخی داروها و افزایش قیمت داروها در نتیجه کاهش تعهدات بیمه ای در همین چند هفته اخیر دارد. آنها می گویند: نوسانات ارز بیماران را شوکه کرده است. اظهارنظر های اینچنینی، موضوع اصلی گزارش میدانی روزنامه ایران شد تا بی واسطه تر، زوایای پنهان ماجرای نوسان قیمت و وضعیت دسترسی به دارو روشن شود.
    برای بررسی قیمت دارو و موجود بودن برخی از داروهای حیاتی سری به یکی از شناخته ترین داروخانه های پایتخت یعنی داروخانه 13 آبان می زنم. داروخانه مثل همیشه شلوغ است و هیچ صندلی خالی پیدا نمی شود. آدم هایی که برای دارو آمده اند کلافه اند و دل خوشی از وضعیت دسترسی به دارو و قیمت ها ندارند. از زن میانسالی که به صندلی چوبی تکیه زده درباره وضعیت دسترسی به دارویش می پرسم. با بی حوصلگی نسخه پزشک را نشانم می دهد و می گوید: «نمی دونم فعلاً که دارو نمیدن. از صبح داروخانه ها رو می چرخم برای گرفتن دارو ولی تا حالا هیچ.»

    پسر جوانی از آن سو بلند داد می زند:
«خانم دارو هست اما معلوم نیست چرا به ملت نمیدن. همین پیش پای شما آقایی آمده بود اینجا اما دارویش رو نداشتن دفترچه اش رو زمین زد و فحش داد، داد و بیداد کرد.» یکی از مشتریان داروخانه حرف های پسر جوان را قطع می کند و وارد گفت و گوی مان می شود: «دخترم دیابت داره. امروز رفتم از بیمه تاییدیه داروی قندش رو گرفتم. خارجی اش هم هست و بیمه هم پوشش میده.»
    او افزایش قیمت داروی بیماران دیابتی را نمی پذیرد و معتقد است، داروی بیماران دیابتی نسبت به ماه های گذشته افزایش قیمتی نداشته و بموقع هم تامین می شود. دیابتی ها آمپول تزریقی را 900 هزار تومان در بازار آزاد، 200 هزار تومان در داروخانه دولتی تهیه می کنند.
    بیماران، آنهایی که مشتری ثابت دارو هستند از تغییر قیمت دارو ناراضی اند. آقای محمدی که پدرش مبتلا به سرطان پروستات است افزایش قیمت دلار را باعث بالا رفتن قیمت دارو بیان می کند: «ما بیمه تکمیلی داریم هربار هم که اومدم برای دارو، مشکلی پیش نیومده. داروی «دیپلیدین» در بازار موجود است. توی این دو سه ماه حول و حوش 20 تا 30 درصد به قیمت دارو اضافه شده، قیمت دیپلیدین از 700 هزار تومان شروع شد سری پیش 250 هزار تومان خریدیم. آخرین بار چون دلار بالا رفته بود با بیمه تامین اجتماعی حدود 350 هزار تومان خریدیم.»

    دسترسی به دارو آنقدرها هم اوضاع وخیمی ندارد. بیشتر بیماران می گویند دارویی که پزشک برایشان تجویز کرده بدون هیچ دردسری تهیه می کنند اما عده دیگری هم هستند که قیمت گران دارو، پوشش ندادن بیمه ها و دسترسی سخت به دارو کمرشان را خم کرده است. احمد همسر راحله یکی از همین افراد است که از صبح به همه داروخانه های دولتی سر زده اما تا ساعت یک ظهر همچنان معطل دارو است: «خانمم بیماری کورون دارد؛ یک نوع التهاب روده است. کیسه استفاده می کنه. قبل از عید با دفترچه تامین اجتماعی قیمت هر 10 کیسه 50 تومان بود، عید 120 هزار تومان شد بعد از عید 170 هزار تومان گرفتم. هر کجا اعتراض می کنیم فایده ای ندارد. الکی بهونه های بنی اسرائیلی میارن، نمی دونم چرا اینجوری شده. وزیر بهداشت اعلام کرده دارو به هیچ عنوان نباید گرون بشه. اینجا میگن ما باید دارو رو بگیریم تا حرف وزیر بهداشت جا بیفته 6 ماه طول می کشه. ما رو بازی میدن. دو ماه پیش برای 10 کیسه 170هزار تومان پول دادم. هر ماه 10 کیسه می گیرم. آزادش حدود 700 هزار تومنه. من کارمند هستم چکار باید کنم؟ خدا شاهده الآن اومدم یک ویال «فرینجکت» بگیرم نزدیک 15 درصد روش اومده. قبلاً 20 هزارتومان می گرفتم الآن با دفترچه 40 هزار تومان شده. اصلاً نظارت نیست. داروخانه هلال احمر رفتم هر دقیقه بهونه میارن. یکبار میگن خمیر نیست دفعه دیگر که میرم خمیر رو دارن اما به درد نخوره و خانمم نمیتونه استفاده کنه. داروخانه میدان فردوسی 170 تومان با من حساب کرد. رفتم مسئول داروخانه رو صدا کردم، چرا آنقدر گرونه؟ میگن که تعهد تامین اجتماعی رقم مشخصه. میگم وقتی وزیر بهداشت اعلام میکنه دارو نباید با قیمت زیاد به دست بیماران برسه چرا کسی به آن عمل نمی کنه؟ بهتره لیست داروها رو اعلام کنن و بگن چی هست و چی نیست چرا هر بار بهونه میارن. از این طرف معاون وزیر اعلام میکنه داروی خارجی با ارز 3800 تومان وارد میشه و نباید گران بشه ولی متاسفانه برای ما دوبله سوبله حساب می کنن. دکتر داروها رو توی دفترچه می نویسه ولی میاییم داروخونه و این بنده های خدا میگن دارو در تعهد ما نیست. مسئولان باید به حرفاشون عمل کنند.» آنهایی که دنبال دارو هستند، نمی دانند اعتراض شان را چگونه به گوش مسئولان برسانند آنها مدام از این داروخانه به آن یکی سر می زنند بلکه بتوانند مسئولان رده بالای داروخانه را ببینند و از آنها درباره افزایش قیمت ها و کمبود داروهای شان سوال کنند.
    هنوز حرف های آقای محمدی تمام نشده که پیرمردی نزدیک می آید. وقتی می بیند خبرنگار هستم درد دلش شروع می شود. به عصایش تکیه می زند و با صدای بریده بریده می گوید:
«داروی پلاویکس نمیدن. مجبوریم از بازار آزاد تهیه کنیم. اصلاً با دفترچه نمیدن. قیمت آزادش تقریباً بالای 200 هزار تومان است. مجبوریم داروی ایرانی مصرف کنیم. اصلاً شما یک قرص پلاویکس فرانسوی بخوری برابره با 5 قرص پلاویکس ایرانیه. من که 12 ساله پلاویکس میخورم. می تونم تشخیص بدم دارو کیفیت داره یا نه؟ داروی «گاوانتین» برای مغز و اعصابه که اون رو هم نمیدن. ایرانیش رو می فروشن ولی خب خارجیش یک چیز دیگه هست. چکار کنم، نخورم میمیرم. اگر گاوانتین و پلاویکس و آسپرین نخورم خونم لخته میشه.»
    همچنان که مشغول گفت و گو با بیماران نسخه به دست هستم مردی وارد داروخانه می شود تا می بیند چند نفر دوره ام کرده اند و از وضعیت گلایه می کنند با صدای بلند می گوید: «خانم برو ببین زیر پل کریم خان چه خبره؟ اگه دارو نیست پس اونهایی که زیر پل دارو می فروشن از کجا دارو میارن؟»

    اطراف داروخانه بزرگ 13 آبان داروفروشان خرده پرتعدادند و هم مشتریان. قدم به قدم ایستاده اند، در پیاده رو و خیابان صف کشیده اند. قیمت داروهای شان هم متفاوت است. چند مرد با نگاهشان رد بیماران را دنبال می کنند. انگار می دانند چه کسی نیاز به دارو دارد و از داروخانه ها قطع امید کرده. جوانی که به موتورسیکلتش تکیه زده و زیر لب زمزمه می کند داروووو....دارووووو.... از جایش بلند می شود و نزدیکم می آید.:
« خانم دارو میخوای؟ بگو چی لازم داری واست بیارم؟ بیا اینم کارتم. خواستی زنگ بزن. قیمت خوب هم می فروشم. داروی خارجی دارم. همه جورش هست. آلمانی، هندی، یونانی.» می پرسم این دارو ها را از کجا تهیه می کنی؟ نگاهی به دور و برش می اندازد؛ از خود بیمارها می خریم. بعضی ها که مریض شون فوت کردن مابقی داروهاشون رو به ما می فروشن ما هم کار خیر می کنیم می فروشیم به بنده خداهایی که دارو پیدا نمی کنن. داروفروش تسبیح را دور دستش می چرخاند و دم گوشم زمزمه می گوید: «حالا می خواهی تحقیقات کنی. به شما چه ربطی داره از کجا دارو میارم. ببین مشتریم به خاطر شما پرید.»

    ساعت از 12 ظهر گذشته و تا حالا با هر بیماری که صحبت کرده ام بابت تامین دارو ولو اندک و جزئی مشکل داشته است. ناهید یکی از همین بیماران است که به خاطر درد میگرن به داروخانه 13آبان مراجعه کرده اما دکترهای داروساز می گویند فعلاً دیسپورت ندارند و باید به داروخانه های دیگر سر بزند: «گفتن در حال حاضر دیسپورت نداریم و معلوم هم نیست کی وارد میشه. میگرن مریضی سختی نیست دارو هایی که واجب و ضرورین مشکل ساز هستن. ما سردرد را در هر صورت تحمل می کنیم.»

    جمعیتی که پشت باجه های تحویل دارو نشسته اند از نقاط مختلف تهران آمده اند. زن جوانی که دفترچه بیمه را توی دستش گرفته همراه با دختر خردسالش پله های داروخانه هلال احمر را پایین می رود. می پرسم بالاخره توانستید داروی بچه تان را تهیه کنید؟ صورت دخترش را نشانم می دهد و می گوید: «ببینید این حال و روز بچه من هست عفونت گوارشی گرفته. داروخانه محل خودمون دارویش رو نداشت. آمدم اینجا و گفتن «لوپرامین» نیست اصلاً، گفتن شربتش تموم شده دکتر داروساز گفت که برای بچه خودش هم نتونسته شربت رو پیدا کنه.»

    
     سایه پرداخت نشدن معوقات سازمان های بیمه گر بر سر داروخانه ها
     پیگیری ها از سرنوشت داروخانه های سطح شهر نشان می دهد، دیرکرد چند ماهه معوقات و طلب چند 10 میلیونی از سازمان های بیمه گر عرصه را آنچنان برای داروخانه های بخش خصوصی و دولتی تنگ کرده که برخی از آنها داروخانه های شان را تعطیل کرده اند و عده ای هم توان خرید دارو را از شرکت های پخش ندارند. در این باره با یک داروخانه دار سمت خیابان انقلاب سر صحبت را باز می کنم. می پرسم؛ وضعیت دارو چگونه است؟ مردم هر دارویی که بخواهند در داروخانه ها موجود است؟
    دکتر داروساز اولین مشکل کمبود دارو در داروخانه ها را به بدهی سازمان های بیمه گر ربط می دهد و نگاهی به صفحه رایانه اش می اندازد و می گوید: «آخرین باری که تامین اجتماعی به ما پرداختی داشته مربوط به برج 9 سال 96 است. یعنی مطالبات برج 10، 11، 12 سال 96 را نداده و تقریباً 5 ماه عقب است، خدمات درمانی هم همینطور. بهترین بیمه دولتی بیمه نیروهای مسلح است که کارش را خوب انجام می دهد. داروخانه ای که 5 ماه مطالباتش را از بیمه نگیرد ناچار می شود صندوقش را خرج خرید روزانه کند چون حدود 70 درصد خرج روزانه ما در حساب بیمه می خوابد. پس اغلب داروخانه ها بدهکارند. هر داروخانه ای که بروید از برج 9سال 96 پرداختی نداشته. بدهی شان حدوداً 45 میلیون تومان می شود. داروخانه دار مجبور می شود از سود آرایشی – بهداشتی، داروهایش را تامین کند وقتی شرکت های پخش می گویند باید حساب تان را نقدی تسویه کنید به ناچار چیزی برای داروخانه در صندوق نمی ماند بسیاری از مواقع چک ها عقب می افتد و شرکت ما را بلوکه می کند تا فاکتورهای شان تسویه شود.»

    تا اینجای کار به هر داروخانه ای که سر زده ام بیماران نسخه به دست در داروخانه های خصوصی و دولتی مشکل اصلی شان را تامین نشدن برخی داروهای ایرانی و نبود داروهای خارجی در بازار عنوان می کنند.

    بیماران ادعا می کنند دارو هست ولی داروخانه ها توزیع نمی کنند چون ممکن است گران شود.

دکتر محمودی مسئول فنی داروخانه ای در میدان ولیعصر درباره اینکه چقدر کمبود دارو در بازار واقعی است و چقدر این کمبودها مربوط به داروهای خارجی است که مشابه داخلی شان موجود است، به نکات قابل توجهی اشاره می کند: «نگاه کنید خانم، بیماران ما از هر قشری در جامعه هستند به جرات می گویم 100 نفری که به داروخانه مراجعه می کنند 90 نفرشان ناشی از ذهنیت یا هر چیزی است دنبال داروی خارجی می گردند بسیاری از داروهای خارجی الآن نیست. البته بیمه ها هم این داروها را پوشش نمی دهد. همه جای دنیا اینطور است حتی در امریکا بیمه دولتی نیز ارزان قیمت ترین دارو را تحت پوشش قرار می دهد در ایران هم اختلاف داروی خارجی و ایرانی را باید بیمار پرداخت کند مگر اینکه نوع ایرانی دارو نباشد و شورای عالی بیمه تصمیم بگیرد که تحت پوشش قرار دهد. همیشه قانون همین بوده و ربطی به این دولت ندارد.»

    تمایل مردم به مصرف داروی خارجی موضوعی است که همیشه مورد سوال مسئولان وزارت بهداشت قرار گرفته است. عده ای از مردم معتقدند؛ داروی ایرانی نسبت به نوع خارجی آن از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست از سوی دیگر عده ای از نماینده های مجلس شورای اسلامی هم زدوبند برخی از پزشکان با شرکت های داروی خارجی را عامل تبلیغ مصرف داروهای خارجی می دانند. یکی از داروخانه داران در این باره می گوید: «واقعاً اگر شما خودتان استفاده کننده دارو باشید و داروی خارجی را استفاده کرده باشید و بعد نمونه ایرانی همان دارو را هم استفاده کرده باشید متوجه می شوید، داروهای ایرانی کیفیت لازم را ندارند. البته غیر از چند مورد استثنا و کارخانه خاص ایرانی که برندهای معتبرتری اند و کیفیت های خیلی خوبی دارند، بعضی از شرکت های تولید دارو در ایران کیفیت خوبی برای تولید ندارند.»
    این اظهارنظر ها در حالی است که مسئولان وزارت بهداشت بارها تاکید کرده اند که داروی تولید داخل تمام استانداردهای بین المللی را دارد و مردم بهتر است به داروهای داخلی اعتماد کنند. سخنگوی وزارت بهداشت پزشکان را مقصر اصلی تجویز داروی خارجی می داند و عنوان می کند که برخی انگیزه های اقتصادی و بازاریابی شماری از شرکت های خارجی در تمایل مردم به مصرف داروی خارجی دخالت دارد.
    این داروخانه دار نظرش را درباره اظهارنظر اخیر معاون وزیر بهداشت درباره افزایش 9 درصدی قیمت داروهای تولید داخل و کاهش قیمت داروی خارجی اینگونه بیان می کند: «داروهای خارجی کاهش قیمت داشت و داروهای ایرانی هم 9 درصد افزایش قیمت داشتند برای مثال داروی «لووتروکسین» ایرانی از 7هزار و 500 تومن، 8 هزار و 500 تومان شده است. حالا همین داروی «لووتروکسین» که قبلاً از کارخانه «مرک» آلمان وارد می شد حالا از یونان یا قبرس وارد می شود مسلماً آن هم خارجی است ولی کیفیت مرک آلمان را ندارد بنابراین می گویند؛ داروی خارجی کاهش قیمت داشته است. امکان ندارد داروی خارجی برند اصلی ارزان شود بلکه برند متفرقه داروی خارجی آمده و ارزان هم است. البته قرار بر این شده است در واردات دارو برند را در نظر نگیرند.
    از این داروخانه دار می پرسم در این گیرودار و وضعیت نابسامان وضعیت بازار ارز، آیا داروی مهم و حیاتی بوده که بتازگی قیمتش آزاد شده باشد؟ یا در بازار پیدا نشود؟ پاسخ می دهد: بله، صددرصد کمبود داریم: «کمبودها در حوزه داروهای ضد سرطان و بیماری خاص مثل شیمی درمانی و ام اس بیشتر است البته ما این داروها را نمی فروشیم ولی می بینیم که مراجعه بیماران شیمی درمانی به ما زیادتر شده است. آنها به ما مراجعه می کنند و لیست داروخانه های دولتی را یک به یک می شمارند و می گویند همه را گشته ایم اما دارو نیست. معلوم نیست چرا وضعیت اینگونه شده است.»

    در این میان اما سخنگوی سازمان غذا و دارو، کمبود داروهای شیمی درمانی را رد می کند و می گوید: «هیچ کمبود واقعی در حوزه داروهای بیماران مبتلا به سرطان نداریم. بیماران نیازمند شیمی درمانی در بسیاری موارد دنبال داروهای برند خارجی هستند در حالی که این داروها با نام ژنریک در بازار داخلی تولید می شود اما بیماران بنا به توصیه پزشک تمایل دارند داروی شیمی درمانی برند ژنریک مصرف کنند که با توجه به محدودیت های اعمال شده و نبود حمایت از داروی برند ملزم هستیم داروی ایرانی در اختیار بیماران سرطانی قرار دهیم.»
    با این همه اما به نظر می رسد، بازار دارو این روزها حال و روز خوشی ندارد. آشفته و لرزان، موجودی داروها به لحظه هم بند نیست.ثانیه به ثانیه کمبود داروهای مختلف دهان به دهان بیماران می چرخد. بسیاری از داروخانه داران و مسئولان داروخانه های دولتی خود نیز از برخی کمبودهای دارویی و حتی افزایش قیمت ها جا می زنند، مثل مردم و بیماران.
    رئیس یکی از داروخانه ها در میدان انقلاب علت کمبودهای دارویی را اینگونه توضیح می دهد: «شاید وارد کننده ها بخاطر تغییر قیمت دلار احتکار کرده اند. البته من در مورد داروهای خاص اطلاعی ندارم اما چرا نباید داروی جزئی مثل «ضد قارچ»، قرص وارفارین ضد انعقاد خون، شربت ضد تشنج «اپیلیم لیسکانتین » و برخی داروهای اعصاب در بازار موجود باشد؟ سامانه وزارت بهداشت هم کمبودهای دارویی را اعلام می کند. شاید کارخانه های تولید کننده ماده اولیه نداشته اند یا اینکه شرکت های پخش، دارو به داروخانه نمی دهد ولی اینکه داروخانه دارو داشته باشد ولی نفروشد اینگونه نیست چون دارو تاریخ انقضا دارد.»
    خلاصه این آشفته بازاری که ایجاد شده و بیماران با پوست و استخوان شان آن را لمس می کنند، معضلی است که البته مسئولان وزارت بهداشت آن را قبول ندارند. سخنگوی وزارت بهداشت چندی پیش در نشست خبری خود درباره کمبودهای دارویی گفت: براساس سیستم رصد و پایش داروها که به صورت روزانه انجام و هفتگی گزارش می شود، با کمبود 57 قلم داروی خارجی در بازار دارویی کشور مواجه هستیم که البته مشابه داخلی بیشتر این داروها موجود است. البته ایرج حریرچی تاکید می کند که 2هزار و 700 قلم داروی مورد نیاز بیماران در بازار دارویی کشور در دسترس است و کمبود جدی درخصوص داروهای ژنریک و برندهای ژنریک ساخت داخل نداریم.
    این اظهارات در حالی مطرح می شود که وزیر بهداشت یکی از مشکلات حوزه دارو و تجهیزات پزشکی را نقدینگی عنوان می کند، اینکه تامین کنندگان دارو و تجهیزات پزشکی برای اینکه بتوانند دوباره به تامین محصولات مورد نیاز بپردازند، حق دارند که مطالبات خود را دریافت کنند تا مشکلی در تامین مواد اولیه دارو و تجهیزات پزشکی و ذخیره استراتژیک آن برای آینده پیش نیاید.
    
     توان خرید دارو های گران قیمت را نداریم
    میدان انقلاب را به سمت چهارراه «حر» ادامه می دهم. داروخانه 12 فروردین در ضلع جنوب غربی میدان حر برای آنهایی که برای زنده ماندن و افزایش سال های عمرشان دارو مصرف می کنند داروخانه نام آشنایی است. حرف های بیماران داروخانه های دیگر را بارها و بارها از بیمارانی که اینجا در صف انتظار دارو ایستاده اند، می شنوم. صدای پشت میکروفن یکی یکی صدای شان می زند. از میان آنهایی که برای شنیدن حرف هایشان آمده ام، رد می شوم و به سالن انتظار دارو می رسم. مهین مادر النای 8 ساله است. النا مدام با پوشه ای که دست مادرش است، ور می رود. لب هایش، چشم هایش و صورتش می خندد و گاه وبی گاه خودش را در آغوش مادر رها می کند. النا که بدنیا آمد بدنش نمی توانست پروتئین دفع کند. او حالا برای زنده ماندن نیاز به داروی «گلایسین» و « ال کارنتین» دارد. مادر النا می گوید: «سری پیش برای تهیه گلایسین داروخانه 13 آبان رفتم گفتند که 6 ماه طول می کشد دارو دوباره وارد شود. بچه ام پروتئین دفع نمی کند «گلایسین» سموم بدنش را دفع می کند. بیرون یک کیلو گلایسین را یک میلیون تومان خریدم. اینها همه بهانه است می خواهند دارو را آزاد بفروشند. این دارو قیمتی ندارد و از یونان وارد می شود. امروز هم آمده ام که «ال کارنتین» بخرم.» شماره 87 را از پشت میکروفن می خوانند به سمت باجه تحویل دارو می رود و زیر لب آرام می گوید: ای خانم آنقدر آزمایش های گران داریم که اینها توش گم است. بیا خودت ببین.» فاکتورهای آزمایش، نوار مغز و دارو را که می خوانم تاریخ روز گذشته را نشان می دهد کمترین قبض مربوط به نوار مغز بود که 160 هزار تومان برای مادر النا آب خورده بود.
     صدای مشتریان داروخانه در سالن می پیچد. آنهایی که بیمار سرطانی اند شرایط سخت تری را تجربه می کنند. مثل همسر آقای کاشی:« «واماستین» داروی شیمی درمانی مخصوص سرطان تخمدان است. قبلاً قیمتش یک میلیون و 300 هزار تومان بود الآن 2 میلیون و 500 هزار تومان شده. البته قیمت اصلی دارو 4 میلیون و 300 هزار تومان است، با بیمه یک میلیون و 300 هزار تومان بود الآن قیمتش دو برابر شده است. دکتر می گوید که برای دفعه بعد معلوم نیست دارو باشد یا نه، رو آوردیم به داروی ایرانی. رفتم خیریه امدادگران عاشورا فرم گرفتم آوردم. اینجا هم می گویند که تا ظهر با خیریه قرارداد داریم. تازه به من گفتند پیش فاکتور بگیرید بیاورید اینجا. خانمم هر 14 روز یکبار داروی «واماستین» مصرف می کنه. یک میلیون و 200 هزار تومان هم حقوق میگیرم یکجا هم که تخفیف میده می گویند که قراردادشان تمام شده. امروز شاخ درآوردم گفت واماستین 2میلیون و 500 هزار تومان شده.»
    نگرانی از پشت چشم های بیماران پیداست. مرد میانسالی روی نیمکت دراز کشیده. نزدیک که می شوم خودش را جمع و جور می کند: «شما مگر نمی دانید قیمت دارو زیاد شده؟ خودتان مصرف کننده نیستید مگه؟ ما چه می دانیم ایرانی یا خارجی چی هست. دخترم آلبومین مصرف می کند الآن خیلی از داروها آزاد شده و دیگه هم نمی دهند. ایرانی ها هم بعضی هاشون قطع شده است.»
    مردی از آن طرف می گوید: «خیلی از داروهای ایرانی خوب را هم ندارند. قیمت ها سرسام آور بالا رفته.»
    پرس و جو از بیماران در داروخانه های دولتی نشان می دهد، آنها در تهیه برخی داروهای کلیه، تستسترون، کبد و برخی داروهای عفونی مشکل دارند. خانم رنجبر همین چند ماه پیش بود که چندین جراحی روی کبدش انجام داد، 8 میلیون تومان هم هزینه کرد و حالا بیماری کبد تا آخر عمر همراه اوست؛ «دفترچه بیمه اش را نشانم می دهد این را بخوان نوشته کپسول «بوستر لیور» یک ماه پیش بسته ای 19 هزار تومان بود الآن 22 هزار و 500 تومان شده. آمدم اینجا پیدا نمی شود. شما برو دم در بگو این دارو را می خواهم 30 هزار تومان می فروشند. دم در پر هست.»
    تعداد داروفروشان اینجا نسبت به داروخانه 13 آبان خیلی بیشتر است. جلوی داروخانه صف کشیده اند. زیر چشمی حواسشان به همه چیز و همه کس هست. سرجایشان آرام و قرار ندارند و به دنبال مشتری این سو و آن سو می چرخند. مجال فکر کردن به بیماران که ناگزیر و ناامید از داروخانه آمده، نمی دهند. کارشان فروش داروهایی است که توی داروخانه ها پیدا نمی شود. مرد جوان به داروفروش های جلوی داروخانه اشاره و ادعا می کند: «همه شان دارو دارند کارت هم می دهند اینجا پشت شهرداری دارو را از داروخانه می گیرند و آزاد به مردم می فروشند.» داروفروش اما حرف های دیگری می زند.: «گوش ندهید خانم. ما دارو را از همین مریض ها می خریم.» داروفروش دیگری حرف های او را قطع می کند: «چی می خواهید خانم. دارو چیه. ما اینجا مسافرکشی می کنیم. ببین مشتریم پرید.» موتور بیا.... تاکسی بیا.... هنوز چند قدم از داروخانه دور نشده ام که دوباره صدای شان را از پشت سر می شنوم. دارو...دارو...دارو... نمیخوای آقا؟ تلگرامم کانال دارم، بیا این هم کارتم.
    کم کم ساعت به دو ظهر نزدیک شده و هنوز صف طولانی از بیماران منتظر دریافت دارو هستند. مرد دیگری از آن سو می گوید: «خدا به داد مردم برسه. 24 دونه آمپول رو 500 هزار تومن خریدم. کارمندی که ماهانه یه تومن حقوق میگیره چه جوری باید پولشو بده. تازه این برای چند روزم است.
    
    کمبود دارو رصد می شود
    مشاهدات ما از داروخانه های دولتی سطح شهر گویای آن است که اغلب بیماران مشکلی در تهیه داروهای شان ندارند و بیشتر اقلام دارویی در داروخانه های دولتی موجود است البته مجموع گزارش هایی که به صورت روزانه به سازمان غذا و دارو اعلام می شود نشان می دهد،کمبود دارو در بازار نه به شکل مداوم که مقطعی و موقت است.در همین زمینه مدیر کل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت بهداشت به «ایران» خبر می دهد داروخانه های خصوصی و دولتی شهر تهران و مراکز استان ها رصد شده و گزارش کمبودهای دارویی به صورت هفتگی ثبت می شود.
دکتر ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت هم در ارتباط با شبهاتی که در بازار دارویی کشور حاکم است،به «ایران» گفت:
در بازار دارویی کشور با وسعت 28 هزار قلم دارو، کمبود یک تا 5/1 درصد دارو، اجتناب ناپذیر و قابل توجیه است. او به این نکته هم اشاره می کند که هیچ شرکت دارویی وجود ندارد که ادعا کند ارز 4200 تومانی به آن اختصاص نیافته است. از سوی دیگر بر اساس مصوبه مجلس و قانون برنامه ششم توسعه، مقرر شده تنها داروهای ژنریک اجازه واردات دارند و سهم داروهای برند ژنریک از واردات 10درصد است بنابراین داروهای خارجی برند برای همه بیماران در دسترس نخواهد بود. در همین حال وزیر بهداشت نیز برای دور ماندن از کمبودهای دارویی، دستورالعملی را به بیمارستان ها ابلاغ کرده که در آن عنوان داشته، در مورد داروهایی که نمونه ژنریک آن در بازار دارویی کشور وجود دارد، تاکید کرده که باید صرفاً داروی ژنریک خریداری شود. از سوی دیگر طبق مصوبه جدید مجلس، واردات داروهایی که تولید داخل ژنریک ندارند و داروهای خارجی بیماران خاص که در ایران تولید نمی شوند موضوع جداگانه ای است که طبق روال باید حتماً از طریق واردات تامین شوند.
    
    

 منبع:  روزنامه ایران، شماره  6818، نویسنده: فریبا خان احمدی

نمایشگاه «سمفونی لک لک ها» در حمایت از بیماران ام اس

با گشایش سومین جشنواره انجمن ام اس ایران، از حدود ۵۰۰ اثر هنری با موضوع ابعاد مختلف این بیماری و تاثیرات آن در جامعه رونمایی شد. در مراسم افتتاح این نمایشگاه اردشیر رستمی، گرافیست و طراح کاریکاتور خواهان رفع موانع و بسترسازی برای خلاقیت و بهره از قابلیت های هنری و انگیزه ها و ظرفیت های عظیم هنرمندان مبتلا به ام اس در سراسر ایران شد. همچنین ابراهیم حقیقی طراح و گرافیست با طرح مباحثی درباره انجمن ام اس و فعالیت های آن در عرصه هنر، ضرورت هم اندیشی برای توفیق هرچه بیشتر این حرکت و لزوم همکاری برای خلق سازندگی های بزرگ را یادآور شد. این نمایشگاه در انواع رشته ها و گرایش های هنری از جمله نقاشی، پوستر، مجسمه و حجم، هنرهای مفهومی و دیجیتال آرت و ویدئو آرت، کاریکاتور و تصویرسازی، سرامیک و ترکیب مواد، نگارگری و نقاشی ایرانی و طراحی لباس و پارچه و منسوجات تا ۱۵ تیرماه در گالری های آینه و خیال موسسه فرهنگی- هنری صبا به کار خود ادامه خواهد داد.
    
    منبع:  روزنامه دنیای اقتصاد، شماره4359  

دردهای تابستانی «ام اس»

می لرزم در گرمای 32 درجه تهران. چیزی در درونم می پیچد. یک بار دیگر تهوع گریبان من را نیمه شب می گیرد.
 تهران است و تابستان و ام اس، با همه دردسرها و مشکلات همیشگی اش.
یگر ام اس جزئی از من است. بدون آن نه مریمی وجود دارد و نه تصور می شود. بی خوابی، سِرشدن دست ها و پاها، استرس، تهوع، سردرد، استخوان درد و درد و درد و درد. همه چیز کنار هم است. بدون یکی، دیگری نشانی از سلامتی است و بدون دیگری نشانه ای از بهبود. دلم خوش می شود با کاهش درد یا فقدان یکی از آنها، اما فقدان آنها برخلاف فقدان های دیگر مانا نیستند.
دیری نمی پاید که نشانه بازمی گردد و اسیر فراری خود را به آغوش بستر می کشد تا بار دیگر پروردگارش را صدا بزند. بهانه خوبی است برای عبادت و شکر. بیماری برکتی می شود برای ذکر و ذکر و ذکر. شیشه ماشین را بالا می کشم. همین چنددقیقه زیرکولرنبودن در راه خانه تا ماشین، کار خودش را کرده است. پای راستم بی حس و بی جان روی پدال جا خوش می کند. برای هربار سریع تررفتن و برای رفتن باید به آن بیشتر از معمول فشار وارد کرد.
دلم برای پای راستم می سوزد. مانند کودکی بیمار، وقتی جان می گیرد، روی پدال گاز شیطنت می کند و زمانی که انرژی آن تمام می شود، بی حس رها. باید ورزش کنم. دستانم، بازوان و شانه هایم تحلیل رفته اند.

هرچند ام اس بیماری مربوط به سیستم اعصاب مرکزی است و عضلات مشکلی ندارند، اما گاهی از فرمان سرپیچی می کنند. به مرور زمان، کم تحرکی و تغذیه نامناسب عضله ها را ضعیف می کند. مشورت با یک فیزیوتراپ، انجام تمرین ها و تغذیه مناسب راه حل این مشکل است. چیزی شبیه آتروفی عضلانی رخ می دهد. تجربه ضعف در عضلات به شدت این آتروفی نخواهد بود و اندامی از دیگری در ظاهر کوچک تر یا لاغرتر نخواهد شد، اما می توان از همین ضعف هم جلوگیری کرد.

رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات؛ یعنی منبع غنی منیزیم، غذاهای کم چرب و مصرف کافی پروتئین مانع از ایجاد آتروفی عضلانی، پیشرفت آن و حتی ضعف می شود. ماساژ راه دیگر درمان است. چیزی در کف پاهایم بیداد می کند. انگار ماری خزیده و نیش زده است. جای نیش درد می گیرد و آرام نمی شود. حرکت ممکن نیست. آبی از چشم راستم روی گونه ام می غلتد. خدا را صدا می کنم. همین نزدیکی است. درد مرا رها می کند.

اسپاسم در میان بیماران مبتلا به ام اس رایج تر است. گاهی پشت فرمان، گاهی نیمه شب در خواب و گاهی بدون هیچ حرکتی، ایستاده یا نشسته چون دلتنگی که دلت را گوشه ای تاریک و خلوت خفت می کند، امان می برد. نرمش های کششی و یخ درمانی در کاهش این اسپاسم موثر است. می ایستم به یکباره در میان جمع. همه نگاه می کنند و من به زور لبخند می زنم. کسی نمی داند اسپاسم تو را از جای بلند می کند و برای رفع چندثانیه ای آن، باید بایستی. شنیده ام که عضلات جمع کننده هم اسپاسم می گیرند و این گونه است که نشستن راه حل درد می شود. کولر ماشین را زیاد می کنم. راهی برای رهایی نیست. این درد با من هست و خواهد بود. چراغ سبز می شود. پای راستم می گیرد.
    
    منبع:  روزنامه شرق ، شماره 3175 ، نویسنده: مریم پیمان

70 هزار بیمار «ام اس» در انتظار دریافت هزینه های درمانی

70 هزار بیمار «ام اس» در انتظار دریافت هزینه های درمانی
اعضای هیات مدیره انجمن «ام اس» آخرین آمار ابتلا به ام اس را اعلام کردند


آخرین آمار مبتلایان به ام اس اعلام شد. به گفته مدیر عامل انجمن ام اس تا اول خرداد سال 97، پیش بینی می شود 84 هزار نفر مبتلا به ام اس در کشور وجود داشته باشد که از این تعداد 19 هزار نفر در تهران زندگی می کنند. بررسی آمارها از مراکز ثبت ام اس در 47 استان نشان می دهد که هم اینک 70 هزار بیمار مبتلا به ام اس در سامانه انجمن ام اس ثبت نام کرده اند که گفته می شود رقم اصلی مبتلایان 20 درصد بیشتر از رقم فعلی است.ام اس حالا قربانیانش را از میان کودکان و دختران نوجوان و جوان انتخاب می کند. موارد ابتلا به ام اس در میان این گروه سنی، نگران کننده شده و مدیر عامل انجمن ام اس نسبت به شیوع آن هشدار می دهد: «آمار ابتلا به ام اس در این روزها بالا رفته است. بطور میانگین در فروردین امسال 90 بیمار مبتلا به ام اس، اردیبهشت ماه 186 بیمار و خرداد 97، 156 بیمار جدید مبتلا به ام اس به فهرست نگران کننده مبتلایان به این بیماری اضافه شد.» بروز نرخ بالای ام اس در میان این گروه های سنی در شرایطی است که این عدد در مراکز استانی دو برابر این تعداد است و حالا خبرها حکایت از اضافه شدن ماهانه 450 نفر به بیماران ام اس هم می دهد. این در حالی است که روند ابتلا به «ام اس» در ایران نه تنها نسبت به اروپا و امریکا بالا است بلکه بالاترین نرخ ابتلا به ام اس را در خاورمیانه دارد.
    عبدالحسین هوشمند در این باره می گوید: «سال گذشته 5 هزار و 800 بیمار جدید مبتلا به ام اس در ایران و هزار و 800 مورد جدید نیز در تهران ثبت شده است. رشد تعداد مبتلایان به این بیماری در حالی است که هزینه درمان مورد نیاز بیماران ام اس رده اول درمان یک میلیون و 500 هزار تومان و این مقدار در رده های درمانی که بیمار نیاز به بستری شدن دارد 5 و نیم میلیون در ماه است.» او این آمار را روز گذشته در نشست خبری که به مناسبت روز جهانی ام اس برگزار شد، اعلام کرد و گفت: در کنار مشکلات مالی، حدود 60 درصد بیماران افراد تحصیلکرده اند که دغدغه اشتغال، ترس از بیکاری و اخراج شدن از محل کار و امنیت شغلی شان نیز مطرح است.
    او در ادامه می گوید: اگرچه وزارت بهداشت و مجلس شورای اسلامی لایحه بازنگری خاص شدن ام اس را مطرح کردند و قرار شد همه هزینه های درمانی، توانبخشی و داروی این بیماران تحت پوشش بیمه ها قرار بگیرد اما با این حال به علت عدم تامین منابع مالی در عمل هیچ اتفاق خاصی در این باره نیفتاده است.هوشمند به مشکل دیگر این بیماران هم اشاره کرد و گفت: مبتلایان به ام اس چنانچه دچار حمله نشوند و معلولیت شان آشکار نشود مشمول قانون سهمیه 3 درصد استخدام معلولان قرار نمی گیرند. علاوه بر این هزینه های بالای خدمات توانبخشی و دسترسی به این مراکز مشکل دیگری است که بیمار و خانواده اش را از دریافت خدمات دور می کند.او با بیان اینکه ناآگاهی جامعه و شناخته نشدن ام اس موجب افزایش درصد طلاق بین مبتلایان شده است از رسانه ها درخواست کرد در اطلاع رسانی صحیح و درست این بیماری به جامعه کمک کنند و قبح و نگاه ناآشنای به این بیماری را از میان بردارند.
    ام اس یا مالتیپل اسکلروزیس یا آتروفی عضلانی نخاعی، یک بیماری عصبی- عضلانی است که منشا ژنتیک دارد. اس ام نوعی بیماری پیشرونده است که نورون های حرکتی نخاع تحلیل می رود و سبب ضعف عضلانی می شود و در 10 درصد موارد فلج شدن و مرگ شخص مبتلا را به دنبال دارد. علائم اولیه و چرایی اهمیت بیماری ام اس در بین بیماری های عصبی عضلانی موضوع دیگری بود که دکتر محمد علی صحرائیان نائیب رئیس انجمن ام اس به آن اشاره کرد.او گفت: بیماری ام اس عمدتاً افراد جوان را درگیر می کند و زنان 3 تا 4 برابر بیشتر از مردان مبتلا به ام اس می شوند. علائم بالینی اولیه آن بسته به اینکه کدام نقطه از سیستم عصبی را درگیر می کند متفاوت است. برای مثال درگیری عصب چشم موجب تاری دید و درگیری نخاع در این بیماری منجربه ضعف اندام ها و کم شدن قدرت حرکت می شود. اختلالات ادراری و عدم تعادل نیز از جمله علائم ابتدایی ام اس است که به صورت حاد بروز می کند.دکتر صحرائیان در همین ارتباط به ویژه و خاص بودن بیماری ام اس اشاره کرد و افزود: ام اس تنها بیماری در حیطه مغز و اعصاب است که عمدتاً جوانان را درگیر می کند. علاوه بر این ام اس یک بیماری نیست بلکه طیفی از بیماری است که امکان پیش بینی و نقشه راه آن در چند سال آینده وجود ندارد یعنی فرد مبتلا نمی داند آیا در چند سال آینده فلج خواهد شد یا خیر؟
    به گفته او، ام اس علاوه بر بار بیماری بار اجتماعی و فرهنگی نیز دارد که اصطلاحا به ان استیگما می گویند برای مثال باور غلط واگیر دار بودن ام اس و ناباروری یک استگیما است که بار بیشتری را به بیمار و خانواده اش تحمیل می کند.دکتر صحرائیان، استرس و تنش ها روحی را به عنوان عامل تشدید کننده بیماری ام اس عنوان کرد و گفت: اینکه آیا استرس در ایجاد ام اس نقش دارد یا خیر مشخص نیست اما در فعال شدن بیماری نقش مهمی را بازی می کند. همچنین عوامل محیطی مانند مصرف سیگار شانس ابتلا به ام اس را افزایش می دهد بطوریکه با حذف مصرف سیگار می توان 15 تا 20 درصد از ابتلا به ام اس پیشگیری کرد. به بیان دیگر سالانه 3 تا 5 هزار بیمار جدید ام اس ثبت می شوند که با حذف سیگار 500 تا 600 نفر کمتر به ام اس مبتلا می شوند.
    وی افزود: نکته مهم آن است که تنها راه کنترل ام اس، مصرف دارو است و هیچ داروی ایرانی و خارجی نمی تواند روند بیماری را صددرصد کنترل کند. همچنین میزان پاس دهی بیمار به دارو از 40 تا 70 درصد متفاوت است. در ایران 75 درصد بیماران از داروی ایرانی استفاده می کنند اما همچنان معتقدم برخی بیماران باید داروی خارجی مصرف کنند.
    
    
منبع:  روزنامه ایران، شماره 6806، نویسنده: فریبا خان احمدی